Η μητέρα του Κώστα, μας λέει: « …κάνει επανειλημένα τα ίδια λάθη. Αφού ξέρει τον κανόνα και το γράψαμε δέκα φορές χτες ορθογραφία, πώς γίνεται να τα κάνει λάθος; Είναι απρόσεχτος, ίσως και λίγο τεμπέλης. Δεν μπορεί να τα ξέχασε!».
Η δασκάλα στο σχολείο, έστειλε ‘σημείωμα’ στο σπίτι. Βλέπει ότι ο Νίκος δεν καταφέρνει να ολοκληρώσει μια άσκηση μόνος του. Οι προτάσεις του δεν βγάζουν νόημα… αντικαθίστανται ή παραλείπονται συχνά γράμματα ή ακόμα και ολόκληρες συλλαβές. Η ανάγνωσή του είναι και αυτή πίσω για την ηλικία του.
Η Μαρίνα, πηγαίνει στην 4η δημοτικού. Χρειάζεται 6 ώρες για την καθημερινή της μελέτη, στο σπίτι.
Ο Στέφανος δυσκολεύεται να ακολουθήσει τις οδηγίες της δασκάλας στο μάθημα και συχνά μένει πίσω. Δείχνει να μην την προσέχει, ενώ συχνά ξεχνάει τα βιβλία του στο σχολείο.
……………………………………………
Το παιδί σας επιστρέφει στο σπίτι…
- άγραφο
- ξεχνάει βιβλία στο σχολείο
- κάνει διαρκώς λάθη (τα οποία έχει δουλέψει επανειλημένως)
- μπερδεύει φωνές και ήχους γραμμάτων
- αργεί πολύ να γράψει ή να ολοκληρώσει μια εργασία
- ο γραπτός και ο προφορικός του λόγος δεν έχει συνοχή ή δεν βγάζει νόημα
- δεν βάζει σημεία στίξης
- παραπονιέται διαρκώς ή παρουσιάζει άρνηση για οτιδήποτε σχετικό με το σχολείο.
Όλα τα παραπάνω, καθώς και πολλά άλλα αποτελούν μερικές μόνο ενδείξεις και συμπτώματα μαθησιακών δυσκολιών, τα οποία μπορούν να εμφανίζονται είτε μεμονωμένα είτε και σε συνδυασμό.
Οι μαθησιακές δυσκολίες, αποτελούν ένα ευρύ σύνολο δυσκολιών, σχετικών με την μάθηση. Το πρόβλημα αφορά συνήθως αποκλειστικά την μαθησιακή διαδικασία. Γι΄ αυτό και πολλές φορές είναι δύσκολο για κάποιον, που δεν έχει παρατηρήσει το παιδί σε αυτό το κομμάτι, να το αντιληφθεί.
Τι είναι η… Ειδική Μαθησιακή Αγωγή;
Η ειδική μαθησιακή αγωγή είναι στην ουσία o κλάδος ο οποίος πατώντας πάνω στις δυνατότητες αλλά και τις ιδιαιτερότητες κάθε παιδιού, προσαρμόζει την εκπαιδευτική διαδικασία έτσι, ώστε να καλύψει τις όποιες εκπαιδευτικές του ανάγκες. Είναι αναγκαίο να γίνεται από ειδικό παιδαγωγό ή εκπαιδευτικό που έχει εξειδικευτεί σε βάθος στον τομέα αυτό, καθώς απαραίτητη προϋπόθεση είναι πρωτίστως η ακριβής αναγνώριση του προβλήματος και της εκάστοτε πηγής του ώστε να έχουμε και την καλύτερη δυνατή παρέμβαση.
Σχετικά με την… Παρέμβαση
Το κομμάτι της παρέμβασης διαφοροποιείται, όπως προαναφέρθηκε, από μαθητή σε μαθητή. Το υλικό μπορει να είναι το ίδιο, αλλά ο ειδικός θα πρέπει κάθε φορά να το προσαρμόζει στις ανάγκες του μαθητή του. Η χρήση πολυαισθητηριακών μεθόδων και παιχνιδιών είναι συνυφασμένη με την ειδική αγωγή καθώς επιτρέπει την δίοδο της πληροφορίας μέσω όλων των αντιληπτικών οδών, αξιοποιώντας τους διαφορετικούς τύπους νοημοσύνης, ενώ παράλληλα συμβάλει και στην καλύτερη δυνατή διατήρηση της πληροφορίας στη μνήμη.
Έτσι, για παράδειγμα σε ένα παιδί με δυσλεξία που του είναι δύσκολη η αποκωδικοποίηση και η συγκράτηση φωνήματος- γραφήματος, δεν διδάσκουμε απλά το Α,α λέγοντας και γράφοντάς το, αλλά μπορούμε να το φτιάξουμε με Αφρό πάνω στο γραφείο, να το Σχεδιάσουμε στο πάτωμα, να το Ιχνογραφήσουμε στην πλάτη του, να πούμε μια Παράδοξη ιστορία, να Ακούσουμε την φωνή, να το φτιάξουμε με Πλαστελίνη.
Στις περισσότερες δραστηριότητες προσπαθούμε να κεντρίσουμε το ενδιαφέρον του παιδιού. Ο τονισμός, για παράδειγμα, σε παιδιά που δυσκολεύονται, μπορεί να γίνει αρχικά με σφραγίδες αντί για απλούς τόνους.
Η Εκμάθηση της Ορθογραφίας μπορεί να γίνει μέσω της ζωγραφικής, η ακόμα και της ταύτισης γραμμάτων με χρώματα ώστε να διατηρούνται καλύτερα στην μνήμη του παιδιού.
Οι στόχοι είναι κάθε φορά απλοί και συγκεκριμένοι. Κάθε δραστηριότητα χωρίζεται σε επιμέρους, εφικτούς, για το παιδί στόχους έτσι ώστε να μπορεί να νιώθει κάθε φορά την επιτυχία (ενίσχυση της αυτοπεποίθησης). Για παράδειγμα στην γραπτή έκφραση, δεν διορθώνουμε κάθε φορά τα πάντα. Εστιάζουμε σε έναν στόχο, κάθε φορά. Για παράδειγμα, να ελέγξουμε αν γράψαμε σωστά τις λέξεις που τελειώνουν σε (i), αν χωρίσαμε σωστά παραγράφους, αν βάλαμε σημεία στίξης κλπ.
Στα παιδιά που δεν παρουσιάζουν κάποιο πρόβλημα και γενίκότερα στον άνθρωπο, η γνώση που αποκτάται για κάτι, γενικεύεται αυτόματα
Αυτό δεν συμβαίνει στα περισσότερα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες που έχουν Αδυναμία Γενίκευσης, κάποιας συγκεκριμένης γνώσης. Για παράδειγμα, σχετικά με τους χρόνους του ρήματος. Βλεπουμε συχνά παιδιά με δυσκολίες ενώ χρησιμοποιούν σωστά τους χρόνους στον προφορικό τους λόγο, να δυσκολεύονται σε μια χρονική αντικατάσταση ή σε μια γραπτή έκθεση.
Για τον λόγο αυτό, κάθε στόχος διδάσκεται_ κάθε φορά_ μέσα από μια μεγάλη ποικιλία διαφορετικών ασκήσεων, έτσι ώστε το παιδί να αναπτύξει όσο το δυνατόν μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα για αυτόν. Η διδασκαλία των χρόνων δηλαδή, μπορεί να ξεκινήσει απλά με ασκήσεις σχετικές με την έννοια του χρόνου όπως… τις μέρες, την ώρα και σταδιακά να προχωρήσει στα υπόλοιπα.
Για τα παιδιά με Διάσπαση Προσοχής, συχνά χρησιμοποιούμε παιχνίδια που βοηθούν στη συγκέντρωση, όπως κρυπτόλεξα, επιτραπέζια κα τα οποία ενισχύουν τόσο την παρατηρητικότητα όσο και τη συγκέντρωση του παιδιού.
Ακόμα, οι χώροι μας πρέπει επίσης να είναι κατάλληλα διαμορφωμένοι, για το πρόβλημα κάθε παιδιού. Παραδείγματος χάριν, ένας χώρος με πολλά εξωτερικά ερεθίσματα σίγουρα δεν βοηθάει την όλη κατάσταση, ειδικά στα παιδιά με διαταραχή ελλειματικής προσοχής, ΔΕΠ-Υ.
Γράφει: η Ελένη Βασιλείου (Δασκάλα- Ειδική Παιδαγωγός)
MSc Κοινωνικές Νευροεπιστήμες, Κοινωνική Παιδαγωγική & Εκπαίδευση.