Υπηρεσίες Διαταραχών Λόγου

ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ

Πώς είναι η τυπική  γλωσσική ανάπτυξη;

Η τυπική γλωσσική ανάπτυξη χωρίζεται σε τρεις περιόδους: την προγλωσσική, τη μεταβατική και τη γλωσσική περίοδο. Αναλυτικότερα:

Προγλωσσική περίοδος

Η συγκεκριμένη περίοδος διαρκεί από τη γέννηση έως και την ηλικία των τριών μηνών. Σε αυτή τη χρονική περίοδο το παιδί παράγει άναρθρες κραυγές για να εκφράσει πόνο, πείνα, δυσφορία και άλλα. 

Μετά τους τρεις μήνες και ως την ηλικία των έξι μηνών τη θέση τους παίρνει το ψέλλισμα. Κατά τη φάση του ψελλίσματος το παιδί παράγει ήχους που μοιάζουν με τους ήχους /a/ και /u/  των ενηλίκων και η παραγωγή του βήχα θυμίζει τους ήχους /k/, /γ/, /x/ και /g/. Ο συνδυασμός αυτών των ήχων σχηματίζει τη συλλαβή /agu/. 

Από τεσσάρων έως οκτώ μηνών τα παιδιά αρχίζουν να προφέρουν ακατάληπτες συλλαβές στην προσπάθειά τους να ελέγξουν τα όργανα άρθρωσης της ομιλίας. Οι συνηθέστεροι ήχοι είναι /d/, /p/, /t/, /b/ όπου σε συνδυασμό με ένα φωνήεν σχηματίζουν τυχαία τις λέξεις /da – da/ και /ba –ba/ ή και /ma-ma/.

Από τους έξι μήνες μέχρι και τον πρώτο χρόνο ζωής το παιδί ξεκινά το βάβισμα, που είναι η παραγωγή μιας σειράς συλλαβών που μοιάζουν με τις συλλαβές των γλωσσικών ερεθισμάτων, με τη μορφή /σύμφωνο- φωνήεν- σύμφωνο- φωνήεν/. Σε αυτή την ηλικία ανακαλύπτουν τον κώδικα της γλώσσας και το λεξιλόγιό τους εμπλουτίζεται με αργό ρυθμό. Οι πρώτες λέξεις του παιδιού είναι φωνητικά σταθεροί τύποι που χρησιμοποιούνται από το παιδί με μια συγκεκριμένη σημασία, όπως π.χ.  το «βαβά» για το τραύμα, «μαμ» για το φαγητό, «νάνι» για τον ύπνο κ.ά.

Μεταβατική περίοδος

Η μεταβατική περίοδος διαρκεί από τον πρώτο χρόνο ζωής έως και την ηλικία των δεκαοκτώ μηνών. Σε αυτή τη χρονική περίοδο το παιδί έχει κατακτήσει τις πενήντα πρώτες του λέξεις, τις οποίες χρησιμοποιεί σταθερά και έχουν συγκεκριμένη σημασία, π.χ. μαμά, μπαμπά.

Επιπλέον σε αυτό το στάδιο το παιδί μπορεί να κατανοήσει και να εκτελέσει απλές εντολές, όπως «Δώσε μου την μπάλα», «Δείξε μου την μπάλα». Μπορεί να κατανοήσει απλές ερωτήσεις, όπως «Πού είναι το νερό;» και να δείξει 1-3 μέρη του σώματος, όταν του ζητείται. Η χρήση χειρονομιών σε συνδυασμό με φωνητικές παραγωγές σε αντικείμενα που ζητάει είναι ένα ακόμα χαρακτηριστικό της μεταβατικής περιόδου.

Γλωσσική περίοδος

Αυτή η περίοδος γλωσσικής ανάπτυξης διαρκεί από τον δέκατο πέμπτο μήνα ζωής έως και το έβδομο έτος.

Μέχρι την ηλικία των δύο ετών το παιδί έχει κατακτήσει 50 – 100 λέξεις, κατανοεί απλές ερωτήσεις, κατονομάζει αυθόρμητα απλά καθημερινά αντικείμενα, όπως ποτήρι, μπάλα, παπούτσι κ.ά. και σχηματίζει προτάσεις δύο λέξεων (π.χ. «μαμά νερό» , «εκεί σκύλος»).

Σε ηλικία 2 – 4ων ετών το παιδί σχηματίζει προτάσεις 2-3ων λέξεων, αναφέρεται στους άλλους και στον εαυτό του με τα ονόματα, κατανοεί μεγαλύτερο αριθμό λέξεων και επαναλαμβάνει λέξεις της ομιλίας των άλλων (ηχολαλία). Επιπλέον, σημειώνεται ραγδαία αύξηση των λέξεων που παράγει και η ομιλία του σταδιακά γίνεται καταληπτή από τρίτους.

Μέχρι την ηλικία των έξι ετών το παιδί έχει κατακτήσει περίπου 8.000 – 14.000 λέξεις και κατανοεί ακόμα περισσότερες. Πλέον η ομιλία γίνεται απόλυτα κατανοητή από τους άλλους και μοιάζει με αυτή των ενηλίκων. Ο λόγος του αρχίζει να αποκτά σωστή δομή (Υ – Ρ – Α) και να ακολουθεί τους βασικούς γραμματικούς κανόνες.

Τι είναι η γλωσσική καθυστέρηση;

Ο όρος γλωσσική καθυστέρηση αναφέρεται στα παιδιά που έχουν εξέλιξη στη γλωσσική τους ανάπτυξη, παρ΄ όλα αυτά το γλωσσικό τους επίπεδο δεν ανταποκρίνεται στη χρονολογική τους ηλικία. Τα παιδιά με γλωσσική καθυστέρηση μαθαίνουν τη γλώσσα στην ίδια ακολουθία των συνομηλίκων τους, αλλά με πιο αργό ρυθμό.

Ποια είναι τα αίτια της γλωσσικής καθυστέρησης;

Τα βασικότερα αίτια που μπορούν να οδηγήσουν το παιδί στη γλωσσική καθυστέρηση χωρίζονται σε τρείς κατηγορίες:

Παράγοντες που επηρεάζουν την πρόσληψη της γλώσσας

  • περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως ύπαρξη διγλωσσίας στο οικογενειακό περιβάλλον, μειωμένα γλωσσικά ερεθίσματα
  • αισθητηριακές δυσκολίες, όπως απώλεια όρασης ή/και ακοής
  • δομικές και λειτουργικές ανωμαλίες του εγκεφάλου
  • ειδικές συναισθηματικές διαταραχές, όπως αυτισμός
  • γενικευμένη γνωστική ανεπάρκεια, όπως νοητική υστέρηση
  • ειδική γλωσσική ανεπάρκεια
  • διαταραχές της κινητικής λειτουργίας του στόματος, όπως απραξία, δυσαρθρία
  • δομικές ανωμαλίες του στόματος, όπως σχιστίες των χειλέων ή/και της υπερώας, αδυναμία σωστής σύγκλισης των δοντιών

Παράγοντες που επηρεάζουν την επεξεργασία της γλώσσας, δηλαδή όταν το παιδί αδυνατεί να επεξεργαστεί την ήδη ομιλούμενη γλώσσα με στόχο την κατανόησή της

  • δομικές και λειτουργικές ανωμαλίες του εγκεφάλου
  • ειδικές συναισθηματικές διαταραχές, όπως αυτισμός
  • γενικευμένη γνωστική ανεπάρκεια, όπως νοητική υστέρηση
  • ειδική γλωσσική ανεπάρκεια

Παράγοντες που επηρεάζουν την παραγωγή του λόγου, δηλαδή την ικανότητα του παιδιού να δημιουργήσει γλωσσικές μονάδες προκειμένου να σχηματίσει ένα σωστό και κατανοητό μήνυμα

  • διαταραχές της κινητικής λειτουργίας του στόματος, όπως απραξία, δυσαρθρία
  • δομικές ανωμαλίες του στόματος, όπως σχιστίες των χειλέων ή/και της υπερώας, αδυναμία σωστής σύγκλισης των δοντιών

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της γλωσσικής καθυστέρησης;

Τα σημάδια που μας προϊδεάζουν για την ύπαρξη γλωσσικής καθυστέρησης είναι:

  • η έλλειψη ανταπόκρισης σε διάφορους περιβαλλοντικούς θορύβους από την ηλικία των δύο μηνών
  • όταν δεν μπορεί να μιμηθεί ήχους της ομιλίας των ενηλίκων σε ηλικία 6-9 μηνών
  • η απουσία βαβίσματος (επανάληψη συλλαβών, όπως «μα – μα») στην ηλικία των έξι έως δώδεκα μηνών
  • η απουσία επικοινωνίας με ομιλία και η χρήση του δακτυλοδειξίματος  (δείχνει αυτό που θέλει) ως μοναδικό μέσο  επικοινωνίας στην ηλικία των 13-18 μηνών
  • όταν το παιδί έχει κλείσει τον δέκατο όγδοο μήνα της ηλικίας του και δεν έχει πει τις πρώτες του λέξεις (μαμά, μπαμπά, γάλα)
  • η χρήση μεμονωμένων λέξεων, χωρίς να σχηματίζει προτάσεις δύο ή τριών λέξεων, μέχρι την ηλικία των δύο ετών
  • όταν δεν κατανοεί και δε δείχνει τα μέρη του σώματός του σε ηλικία δύο ετών
  • η έλλειψη ακολουθίας εντολών στην ηλικία των δύο ετών, π.χ. «Δώσε μου την μπάλα.»
  • η αδυναμία κατανόησης ενός μεγάλου αριθμού λέξεων σε ηλικία άνω των δύο ετών
  • η δυσκολία έκφρασης των επιθυμιών του σε ηλικία δύο έως τριών ετών, π.χ. όταν θέλει τουαλέτα, με τη χρήση του ρήματος «θέλω»
  • έλλειψη ενδιαφέροντος για ανθρώπους ή για κάποιο παιχνίδι στην ηλικία των 2 ετών
  • η αδυναμία παραγωγής ερωτήσεων «ποιος;», «πώς;» και «γιατί;» σε ηλικία 2-3ων ετών
  • η παρουσία ακατάληπτης ομιλίας μετά την ηλικία των τριών ετών

Αν οι γονείς παρατηρήσουν κάποια από τα παραπάνω χαρακτηριστικά, θα πρέπει να απευθυνθούν  σε ένα λογοθεραπευτή, ο οποίος θα προβεί αρχικώς στην αξιολόγηση των δυσκολιών του παιδιού και στη συνέχεια θα σχεδιάσει το κατάλληλο θεραπευτικό πρόγραμμα για το παιδί με στόχο τη βελτίωση των δυσκολιών του σε όλους τους τομείς, με στόχο την ομαλή του ένταξη σε όλα τα κοινωνικά περιβάλλοντα που εντάσσεται π.χ. σχολείο, οικογένεια, εξωσχολικές δραστηριότητες κ.ά).

.

ΣΗΜΑΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ

Η γλώσσα είναι ένας αποδεκτός κώδικας επικοινωνίας από την κοινωνία, ο οποίος αποτελείται από ένα σύστημα σημείων που χρησιμοποιούν τα μέλη της προκειμένου να μεταφέρουν πληροφορίες, επιθυμίες, συναισθήματα και γνώσεις. Η γλώσσα έχει κάποια βασικά στάδια εξέλιξης καθ΄ όλη τη διάρκεια της ζωής του ανθρώπου και τα βασικότερα εξελίσσονται στην παιδική ηλικία. 

Πώς είναι η τυπική  γλωσσική ανάπτυξη;

Η τυπική γλωσσική ανάπτυξη χωρίζεται σε τρεις περιόδους: την προγλωσσική, τη μεταβατική και τη γλωσσική περίοδο. Αναλυτικότερα:

Προγλωσσική περίοδος

Η συγκεκριμένη περίοδος διαρκεί από τη γέννηση έως και την ηλικία των τριών μηνών. Σε αυτή τη χρονική περίοδο το παιδί παράγει άναρθρες κραυγές για να εκφράσει πόνο, πείνα, δυσφορία και άλλα. 

Μετά τους τρεις μήνες και ως την ηλικία των έξι μηνών τη θέση τους παίρνει το ψέλλισμα. Κατά τη φάση του ψελλίσματος το παιδί παράγει ήχους που μοιάζουν με τους ήχους /a/ και /u/  των ενηλίκων και η παραγωγή του βήχα θυμίζει τους ήχους /k/, /γ/, /x/ και /g/. Ο συνδυασμός αυτών των ήχων σχηματίζει τη συλλαβή /agu/. 

Από τεσσάρων έως οκτώ μηνών τα παιδιά αρχίζουν να προφέρουν ακατάληπτες συλλαβές στην προσπάθειά τους να ελέγξουν τα όργανα άρθρωσης της ομιλίας. Οι συνηθέστεροι ήχοι είναι /d/, /p/, /t/, /b/ όπου σε συνδυασμό με ένα φωνήεν σχηματίζουν τυχαία τις λέξεις /da – da/ και /ba –ba/ ή και /ma-ma/.

Από τους έξι μήνες μέχρι και τον πρώτο χρόνο ζωής το παιδί ξεκινά το βάβισμα, που είναι η παραγωγή μιας σειράς συλλαβών που μοιάζουν με τις συλλαβές των γλωσσικών ερεθισμάτων, με τη μορφή /σύμφωνο- φωνήεν- σύμφωνο- φωνήεν/. Σε αυτή την ηλικία ανακαλύπτουν τον κώδικα της γλώσσας και το λεξιλόγιό τους εμπλουτίζεται με αργό ρυθμό. Οι πρώτες λέξεις του παιδιού είναι φωνητικά σταθεροί τύποι που χρησιμοποιούνται από το παιδί με μια συγκεκριμένη σημασία, όπως π.χ.  το «βαβά» για το τραύμα, «μαμ» για το φαγητό, «νάνι» για τον ύπνο κ.ά.

Μεταβατική περίοδος

Η μεταβατική περίοδος διαρκεί από τον πρώτο χρόνο ζωής έως και την ηλικία των δεκαοκτώ μηνών. Σε αυτή τη χρονική περίοδο το παιδί έχει κατακτήσει τις πενήντα πρώτες του λέξεις, τις οποίες χρησιμοποιεί σταθερά και έχουν συγκεκριμένη σημασία, π.χ. μαμά, μπαμπά.

Επιπλέον σε αυτό το στάδιο το παιδί μπορεί να κατανοήσει και να εκτελέσει απλές εντολές, όπως «Δώσε μου την μπάλα», «Δείξε μου την μπάλα». Μπορεί να κατανοήσει απλές ερωτήσεις, όπως «Πού είναι το νερό;» και να δείξει 1-3 μέρη του σώματος, όταν του ζητείται. Η χρήση χειρονομιών σε συνδυασμό με φωνητικές παραγωγές σε αντικείμενα που ζητάει είναι ένα ακόμα χαρακτηριστικό της μεταβατικής περιόδου.

Γλωσσική περίοδος

Αυτή η περίοδος γλωσσικής ανάπτυξης διαρκεί από τον δέκατο πέμπτο μήνα ζωής έως και το έβδομο έτος.

Μέχρι την ηλικία των δύο ετών το παιδί έχει κατακτήσει 50 – 100 λέξεις, κατανοεί απλές ερωτήσεις, κατονομάζει αυθόρμητα απλά καθημερινά αντικείμενα, όπως ποτήρι, μπάλα, παπούτσι κ.ά. και σχηματίζει προτάσεις δύο λέξεων (π.χ. «μαμά νερό» , «εκεί σκύλος»).

Σε ηλικία 2 – 4ων ετών το παιδί σχηματίζει προτάσεις 2-3ων λέξεων, αναφέρεται στους άλλους και στον εαυτό του με τα ονόματα, κατανοεί μεγαλύτερο αριθμό λέξεων και επαναλαμβάνει λέξεις της ομιλίας των άλλων (ηχολαλία). Επιπλέον, σημειώνεται ραγδαία αύξηση των λέξεων που παράγει και η ομιλία του σταδιακά γίνεται καταληπτή από τρίτους.

Μέχρι την ηλικία των έξι ετών το παιδί έχει κατακτήσει περίπου 8.000 – 14.000 λέξεις και κατανοεί ακόμα περισσότερες. Πλέον η ομιλία γίνεται απόλυτα κατανοητή από τους άλλους και μοιάζει με αυτή των ενηλίκων. Ο λόγος του αρχίζει να αποκτά σωστή δομή (Υ – Ρ – Α) και να ακολουθεί τους βασικούς γραμματικούς κανόνες.

Τι είναι η γλωσσική καθυστέρηση;

Ο όρος γλωσσική καθυστέρηση αναφέρεται στα παιδιά που έχουν εξέλιξη στη γλωσσική τους ανάπτυξη, παρ΄ όλα αυτά το γλωσσικό τους επίπεδο δεν ανταποκρίνεται στη χρονολογική τους ηλικία. Τα παιδιά με γλωσσική καθυστέρηση μαθαίνουν τη γλώσσα στην ίδια ακολουθία των συνομηλίκων τους, αλλά με πιο αργό ρυθμό.

Ποια είναι τα αίτια της γλωσσικής καθυστέρησης;

Τα βασικότερα αίτια που μπορούν να οδηγήσουν το παιδί στη γλωσσική καθυστέρηση χωρίζονται σε τρείς κατηγορίες:

Παράγοντες που επηρεάζουν την πρόσληψη της γλώσσας

  • περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως ύπαρξη διγλωσσίας στο οικογενειακό περιβάλλον, μειωμένα γλωσσικά ερεθίσματα
  • αισθητηριακές δυσκολίες, όπως απώλεια όρασης ή/και ακοής
  • δομικές και λειτουργικές ανωμαλίες του εγκεφάλου
  • ειδικές συναισθηματικές διαταραχές, όπως αυτισμός
  • γενικευμένη γνωστική ανεπάρκεια, όπως νοητική υστέρηση
  • ειδική γλωσσική ανεπάρκεια
  • διαταραχές της κινητικής λειτουργίας του στόματος, όπως απραξία, δυσαρθρία
  • δομικές ανωμαλίες του στόματος, όπως σχιστίες των χειλέων ή/και της υπερώας, αδυναμία σωστής σύγκλισης των δοντιών

Παράγοντες που επηρεάζουν την επεξεργασία της γλώσσας, δηλαδή όταν το παιδί αδυνατεί να επεξεργαστεί την ήδη ομιλούμενη γλώσσα με στόχο την κατανόησή της

  • δομικές και λειτουργικές ανωμαλίες του εγκεφάλου
  • ειδικές συναισθηματικές διαταραχές, όπως αυτισμός
  • γενικευμένη γνωστική ανεπάρκεια, όπως νοητική υστέρηση
  • ειδική γλωσσική ανεπάρκεια

Παράγοντες που επηρεάζουν την παραγωγή του λόγου, δηλαδή την ικανότητα του παιδιού να δημιουργήσει γλωσσικές μονάδες προκειμένου να σχηματίσει ένα σωστό και κατανοητό μήνυμα

  • διαταραχές της κινητικής λειτουργίας του στόματος, όπως απραξία, δυσαρθρία
  • δομικές ανωμαλίες του στόματος, όπως σχιστίες των χειλέων ή/και της υπερώας, αδυναμία σωστής σύγκλισης των δοντιών

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της γλωσσικής καθυστέρησης;

Τα σημάδια που μας προϊδεάζουν για την ύπαρξη γλωσσικής καθυστέρησης είναι:

  • η έλλειψη ανταπόκρισης σε διάφορους περιβαλλοντικούς θορύβους από την ηλικία των δύο μηνών
  • όταν δεν μπορεί να μιμηθεί ήχους της ομιλίας των ενηλίκων σε ηλικία 6-9 μηνών
  • η απουσία βαβίσματος (επανάληψη συλλαβών, όπως «μα – μα») στην ηλικία των έξι έως δώδεκα μηνών
  • η απουσία επικοινωνίας με ομιλία και η χρήση του δακτυλοδειξίματος  (δείχνει αυτό που θέλει) ως μοναδικό μέσο  επικοινωνίας στην ηλικία των 13-18 μηνών
  • όταν το παιδί έχει κλείσει τον δέκατο όγδοο μήνα της ηλικίας του και δεν έχει πει τις πρώτες του λέξεις (μαμά, μπαμπά, γάλα)
  • η χρήση μεμονωμένων λέξεων, χωρίς να σχηματίζει προτάσεις δύο ή τριών λέξεων, μέχρι την ηλικία των δύο ετών
  • όταν δεν κατανοεί και δε δείχνει τα μέρη του σώματός του σε ηλικία δύο ετών
  • η έλλειψη ακολουθίας εντολών στην ηλικία των δύο ετών, π.χ. «Δώσε μου την μπάλα.»
  • η αδυναμία κατανόησης ενός μεγάλου αριθμού λέξεων σε ηλικία άνω των δύο ετών
  • η δυσκολία έκφρασης των επιθυμιών του σε ηλικία δύο έως τριών ετών, π.χ. όταν θέλει τουαλέτα, με τη χρήση του ρήματος «θέλω»
  • έλλειψη ενδιαφέροντος για ανθρώπους ή για κάποιο παιχνίδι στην ηλικία των 2 ετών
  • η αδυναμία παραγωγής ερωτήσεων «ποιος;», «πώς;» και «γιατί;» σε ηλικία 2-3ων ετών
  • η παρουσία ακατάληπτης ομιλίας μετά την ηλικία των τριών ετών

Αν οι γονείς παρατηρήσουν κάποια από τα παραπάνω χαρακτηριστικά, θα πρέπει να απευθυνθούν  σε ένα λογοθεραπευτή, ο οποίος θα προβεί αρχικώς στην αξιολόγηση των δυσκολιών του παιδιού και στη συνέχεια θα σχεδιάσει το κατάλληλο θεραπευτικό πρόγραμμα για το παιδί με στόχο τη βελτίωση των δυσκολιών του σε όλους τους τομείς, με στόχο την ομαλή του ένταξη σε όλα τα κοινωνικά περιβάλλοντα που εντάσσεται π.χ. σχολείο, οικογένεια, εξωσχολικές δραστηριότητες κ.ά).

ΕΙΔΙΚΗ ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ

Οι διαταραχές στην ανάπτυξη της γλώσσας χωρίζονται σε δύο βασικές ομάδες:

  1. Διαταραχές που συνυπάρχουν με άλλες διαταραχές ή σύνδρομα(π.χ. παιδιά με σύνδρομο Downή με σύνδρομο Williams)
  2. Διαταραχές που εμφανίζονται σε παιδιά τα οποία έχουν κατά τα άλλα φυσιολογική ανάπτυξη.

Στη δεύτερη ομάδα ανήκουν τα παιδιά που παρουσιάζουν Ειδική Γλωσσική Διαταραχή (ΕΓΔ) ή εξελικτική δυσφασία, διότι αυτή η γλωσσική διαταραχή δεν οφείλεται σε νοητική υστέρηση, βαρηκοΐα, κινητικές δυσλειτουργίες, δυσπραξία ή σε νευρολογικές ή ψυχολογικές διαταραχές.

Τα παιδιά με ΕΓΔ δεν αποτελούν ωστόσο μια ομοιογενή ομάδα,  καθώς κάποια παιδιά παρουσιάζουν δυσκολίες κατανόησης, αλλά παιδιά έχουν προβλήματα έκφρασης και παραγωγής λόγου ενώ άλλα παιδιά παρουσιάζουν δυσκολίες και στους δύο αυτούς τομείς.

Η ΕΓΔ  εκδηλώνεται κυρίως στη σύνταξη και τη μορφολογία, αλλά κάποια παιδιά παρουσιάζουν και προβλήματα στη φωνολογία, τη σημασιολογία, το λεξιλόγιο ή την πραγματολογία.

Γενικά χαρακτηριστικά των παιδιών με ΕΓΔ:

Ακουστική επεξεργασία

  • Δυσκολίες στην επεξεργασία σύντομων ή ταχέως εναλλασσόμενων ακουστικών ερεθισμάτων
  • Αδυναμίες στη απομνημόνευση της διάταξης της ακουστικής πληροφορίας
  • Μειωμένη βραχυπρόθεσμη μνήμη λεκτικών ήχων
  • Αδυναμία στην ακουστική αντίληψη.

Χαρακτηριστικά της γλώσσας των παιδιών με ΕΓΔ

Τα παιδιά με ΕΓΔ έχουν δυσκολίες σε όλες τις δομές της γλώσσας – στη μορφή της γλώσσας, στη χρήση της καθώς και στο περιεχόμενό της. Επίσης διαφέρουν ως προς τον τρόπο της κατάκτησης της σύνταξης και της μορφολογίας της γλώσσας σε σχέση μεπαιδιά τυπικής ανάπτυξης.

Διαταραχές στη μορφολογία  της γλώσσας:

Με τον όρο μορφολογία εννοείται η μελέτη του σχηματισμού μιας λέξης και της δομής της. Η μορφολογία μελετά τον τρόπο με τον οποίο συντίθενται οι λέξεις από τα μικρότερα συστατικά τους και τους κανόνες που ελέγχουν αυτή τη διαδικασία. 

Διαταραχές στο περιεχόμενο της γλώσσας:

Το περιεχόμενο του λόγου (σημασιολογία) αναφέρεται στη σημασία των λέξεων (π.χ. αντικείμενα, πρόσωπα, ενέργειες), τις σχέσεις ανάμεσά τους (π.χ. κτήση, αιτιολογία) και στο νόημα της πρότασης που προκύπτει μετά τη σύνδεση των λέξεων. 

Διαταραχές στη χρήση της γλώσσας

Η χρήση της γλώσσας (πραγματολογία) περιλαμβάνει τρεις κύριες δεξιότητες που αφορούν στην επικοινωνία και στις οποίες ένα παιδί με ΕΓΔ μπορεί να παρουσιάσει δυσκολίες:

Στη χρήση της γλώσσας για διαφορετικό σκοπό, όπως:

  • Στον χαιρετισμό (π.χ. «Καλημέρα.»)
  • Στην ενημέρωση (π.χ. «Θα πάω στη γιαγιά.»)
  • Στην απαίτηση (π.χ. «Δώσε μου ένα σοκολατάκι.»)
  • Στην υπόσχεση (π.χ. «Θα σου δώσω ένα σοκολατάκι.»)
  • Στην παράκληση (π.χ. «Θα ήθελα ένα σοκολατάκι, σε παρακαλώ.»)

Στη διαφοροποίηση της γλώσσας σύμφωνα με τις ανάγκες του ακροατή ή της κατάστασης, όπως:

  • Στη διαφορετική χρήση της γλώσσαςσε ένα μωρό από έναν ενήλικα
  • Στην κατάλληλη παράθεση πληροφοριών σε έναν άγνωστο ακροατή
  • Στη διαφοροποίηση της ομιλίας ανάλογα με την κοινωνική περίσταση (π.χ. διαφορετικός τρόπος ομιλίας σε ένα παιδικό πάρτι από ότι σε μια σχολική τάξη).

Στην τήρηση κανόνων στις συνομιλίες και την εξιστόρηση ιστοριών, όπως :

  • Στην  τήρηση της σειράς στη συνομιλία
  • Στην πρωτοβουλία έναρξης διαλόγου
  • Στην πρόταση θεμάτων συζήτησης κατά τη συνομιλία
  • Στην  παραμονή εντός θέματος
  • Στην παράφραση-σε περίπτωση που κάποιο θέμα δεν έχει κατανοηθεί καλά
  • Στη  χρήση λεκτικών και μη λεκτικών σημάτων
  • Στη  σωστή τήρηση της απόστασης σε κάποιον όταν μιλάει
  • Στην  κατάλληλη διόρθωση λαθών κατά τη συνομιλία
  • Στη  σωστή χρήση εκφράσεων προσώπου και σώματος
  • Στην κατάλληλη βλεμματική επαφή
  • Στην αφήγηση με αλληλουχία και συνοχή
  • Στην επαγωγική ικανότητα του λόγου, δηλ.  στην κατανόηση νοημάτων με τη βοήθεια των συμφραζομένων.

Οι παραπάνω δυσκολίες των παιδιών με ΕΓΔ επηρεάζουν έντονα την επικοινωνία τους και έχουν αντίκτυπο και στη σχολική πορεία τους: Τα παιδιά με ΕΓΔ αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο της ακαδημαϊκής αποτυχίας, διότι μελέτες έχουν δείξει ότι το 40-75% των παιδιών με ΕΓΔ θα έχει προβλήματα στην ανάγνωση, επειδή η ανάγνωση εξαρτάται από μια ευρεία ποικιλία αλληλεξαρτήσεων  γλωσσικών δεξιοτήτων (γραμματική και σύνταξη, σημασιολογία και φωνολογικές δεξιότητες. 

Αντιμετώπιση της ΕΓΔ στο Κέντρο ΛΟΓΟΣΥΝΘΕΣΗ:

Στο κέντροΛΟΓΟΣΥΝΘΕΣΗ , μετά από αξιολόγηση των δυνατοτήτων και αδυναμιών του κάθε παιδιού από τη διεπιστημονική ομάδα του κέντρου, σχεδιάζεται  το πιο κατάλληλο και εξατομικευμένο θεραπευτικό πλάνο  για την αντιμετώπιση των δυσκολιών του, πραγματοποιείται ένα πρόγραμμα συμβουλευτικής γονέων για την όσο γίνεται καλύτερη βοήθειά του στο οικογενειακό περιβάλλον του και σχεδιάζεται ένα πρόγραμμα θετικής συμμετοχής των γονέων στο θεραπευτικό πρόγραμμα