Η Ειδική Αγωγή έχει ως στόχο την ανάπτυξη των γνωστικών ικανοτήτων, τη βελτίωση των κοινωνικών δεξιοτήτων και τη συναισθηματική ανάπτυξη. Η παρέμβαση είναι εξατομικευμένη με βάση τις δυνατότητες και τις ανάγκες κάθε παιδιού.

Εφαρμόζονται εναλλακτικές μέθοδοι διδασκαλίας και ειδικές μέθοδοι (π.χ ABA, TEACH, Pecs).

Τα προγράμματα που παρέχονται είναι:

  • Ειδικής μάθησης όπου ο στόχος είναι η ανάπτυξη και καλλιέργεια των γνωστικών ικανοτήτων του παιδιού.
  • Ψυχοπαιδαγωγικά προγράμματα όπου ο στόχος είναι η οριοθέτηση, η αύξηση του χρόνου συγκέντρωσης, η συναισθηματική ανάπτυξη, η βελτίωση των επικοινωνιακών δεξιοτήτων μέσα από ποικιλία δραστηριοτήτων.

Τα θεραπευτικά προγράμματα της Ειδικής Αγωγής παρέχονται σε παιδιά με:

  • Περιορισμένες νοητικές δυνατότητες ή καθυστέρηση στην ανάπτυξη/ Νοητική υστέρηση
  • Διγλωσσία
  • Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής – Υπερκινητικότητα (ΔΕΠ-Υ)
  • Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές (π.χ. αυτισμός, σύνδρομο Asperger)

Υπηρεσίες Ειδικής Αγωγής

ΑΥΤΙΣΜΟΣ

Οι διαταραχές του φάσματος του αυτισμού («Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές») είναισοβαρές εκ γενετής νεύρο-ψυχιατρικές διαταραχές.

Τα παιδιά με αυτισμό παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλία όσον αφορά στη μορφή, στο συνδυασμό και στο βαθμό σοβαρότητας των συμπτωμάτων, με αποτέλεσμα το κάθε αυτιστικό παιδί να έχει χαρακτηριστικές γνωσιακές, ψυχολογικές και συμπεριφοριστικές αποκλίσεις. Συνεπώς διαφέρουν σημαντικά όχι μόνο από παιδιά με τυπική ανάπτυξη αλλά και μεταξύ τους σε αρκετό βαθμό.

Στις περισσότερες περιπτώσεις (70-80%) υπάρχει και νοητική καθυστέρηση σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό και μόνο λίγα παιδιά με αυτισμό (20%) έχουν νοητικό δυναμικό σε φυσιολογικό επίπεδο.

Τα αυτιστικά παιδιά με νοητική υστέρηση χαρακτηρίζονται από μιαανομοιογενή εικόνα στους διάφορους τομείς της ψυχοκινητικής τους ανάπτυξης σε αντίθεση με παιδιά που έχουν νοητική υστέρηση τα οποία συνήθως παρουσιάζουν μια ολική έκπτωση στο νοητικό τους δυναμικό.

 Ο αυτισμός εμφανίζεται σε όλες τις κοινωνικές τάξεις και φυλές, αλλά πολύσυχνότερα στα αγόρια (αναλογία 4 αγόρια προς 1 κορίτσι).

Η αιτία του αυτισμού είναι ακόμη άγνωστη, αλλά θεωρείται πολυπαραγοντική και οι έρευνες των τελευταίων χρόνων δείχνουν και μια πιθανή εμπλοκή γενετικών παραγόντων.

Συμπτώματα του αυτισμού

Τα παιδιά με αυτισμό χαρακτηρίζονται από σοβαρά και εκτεταμένα αναπτυξιακά προβλήματα σε πολλούς τομείς της ανάπτυξής τους.

  • Έκπτωση στην ποιότητα επικοινωνίας

Τα αυτιστικά παιδιά  παρουσιάζουν  καθυστέρηση στην ανάπτυξη της ομιλίας, η οποία μερικές φορές δεν αναπτύσσεται και καθόλου. Αν αναπτυχθεί, η γλωσσική έκφραση παρουσιάζει πολλές ιδιαιτερότητες όπως:

  • ασυνήθιστη χρήση λέξεων
  • μη κατανόηση του μεταφορικού λόγου
  • χρήση νεολογισμών
  • σύγχυση λέξεων με παρόμοιο ήχο ή συναφές νόημα
  • προβλήματα με τις αντωνυμίες ,προθέσεις και άλλες λέξεις που αλλάζουν νόημα σε σχέση με το πλαίσιο («εγώ – εσύ»)

Άτομα με επαρκή ομιλία παρουσιάζουν σημαντικές δυσκολίες στο να αρχίσουν και να διατηρήσουν ένα διάλογο, ανάλογα με το άτομο που συνομιλούν και το κοινωνικό πλαίσιο. Δεν ξέρουν πώς να πλησιάσουν το συνάνθρωπό τους, ούτε τι πρέπει και τι δεν πρέπει να τον ρωτήσουν.Έχουν δυσκολία στον έλεγχο του ρυθμού, της έντασης και του τόνου της φωνής τους.

Χρησιμοποιούν τη γλώσσα με στερεοτυπικό τρόπο και επαναλαμβάνουν πολλές φορές αυτό που τους λέει κάποιος. Για παράδειγμα,στην ερώτηση «Πώς σε λένε;» δε λένε το όνομά τους αλλά επαναλαμβάνουν την ερώτηση («ηχολαλία»).

Δεν παρουσιάζουν κοινωνική μίμηση (π.χ. να μιμούνται τη μαμά που καθαρίζει το σπίτι) και χαρακτηρίζονται από έλλειψη φαντασίας και προσποίησης στο παιχνίδι και συνεπώς δεν παίζουν αυθόρμητα συμβολικά παιχνίδια (π.χ. παιχνίδι ρόλου).

  • Έκπτωση στην ποιότητα κοινωνικής συναλλαγής

Τα παιδιά με αυτισμό δεν ανταποκρίνονται στην κοινωνική συναλλαγή με τους ανθρώπους , όπως παιδιά με τυπική ανάπτυξη σε ανάλογη ηλικία και παρουσιάζουν δυσκολίες στην κοινωνική επαφή και στην  αμοιβαιότητα. Φαίνεται να είναι αδιάφορα όσον αφορά στην επαφή με άλλους ανθρώπους και τους  αντιλαμβάνονται  σαν αντικείμενα και το βλέμμα τους φαίνεται να τους διαπερνά  παρά να εστιάζει σε αυτούς. Αποφεύγουν τη βλεμματική επαφή και έχουν ελλείψεις στη χρήση μη λεκτικών συμπεριφορών. Από την άλλη πλευρά μπορεί να εστιάσουν την προσοχή τους σε ένα αντικείμενο, ή σε ένα μέρος αντικειμένου (π.χ. ρόδα ενός αυτοκινήτου), για πολλή ώρα και να ασχολούνται με αυτό, με στερεότυπο τρόπο. Δεν επιδιώκουν αυθόρμητα τη συμμετοχή σε δραστηριότητες με άλλους ανθρώπους, ειδικά με συνομήλικους, και προτιμούν να απομονώνονται με συνέπεια να αποτυγχάνουν στην ανάπτυξη διαπροσωπικών σχέσεων. Ακόμη χαρακτηρίζονται από φτωχή έκφραση  προσώπου και σώματος και επιπλέον δε χρησιμοποιούν το δάκτυλο, για να δείξουν κάποιο αντικείμενο ή άτομο.

  • Περιορισμένα ενδιαφέροντα και επαναληπτική ή στερεότυπη συμπεριφορά

Τα παιδιά με αυτισμό έχουν μεγάλη δυσκολία στην οργάνωση πρόσφορης και σκόπιμης δραστηριότητας. Ασχολούνται με  περιορισμένες δραστηριότητες μόνο και έχουν πολύ μειωμένα ενδιαφέροντα. Μπορεί να μιλούν για το ίδιο θέμα, που συνήθως δεν ενδιαφέρει τους συνομήλικούς τους, για πολλή ώρα, χωρίς να αντιληφθούν ότι ο συνομιλητής τους δεν το βρίσκει ενδιαφέρον. Ακόμη μπορεί  να κάνουν την ίδια ερώτηση πολλές φορές και να απαιτούν την ίδια πάντα απάντηση.

Χαρακτηρίζονται επίσης  από εμμονές σε μη λειτουργικές συνήθειες και τελετουργίες. Έτσι ένα παιδί μπορεί να επιμένει στο να ακολουθεί το ίδιο πρόγραμμα κάθε μέρα, να πηγαίνει το ίδιο δρομολόγιο και να τρώει την ίδια μάρκα τροφίμων. Αν γίνουν αλλαγές στις συνήθειές του, ακόμα και για πολύ ασήμαντα πράγματα, ενοχλείται και αναστατώνεται με αποτέλεσμα να παρουσιάζει διαταρακτικές συμπεριφορές, όπως ξεσπάσματα οργής, επιθετικότητα ή αυτοτραυματισμό.

Πολλές φορές παρουσιάζουν και στερεότυπες και επαναληπτικές κινήσεις, όπως π.χ. χτυπήματα ή «φτερούγισμα» χεριών, περπάτημα στα νύχια των ποδιών κ.ά.

Τα παιδιά παίζουν με στερεότυπο τρόπο, για παράδειγμα βάζουν τουβλάκια ή αυτοκίνητα στη σειρά ή δείχνουν επίμονη ενασχόληση με τμήματα αντικειμένων, όπως τη ρόδα του αυτοκινήτου, την οποία  γυρίζουν συνεχώς.

  • Ιδιόρρυθμη αισθητηριακή επεξεργασία

Ένα ακόμα χαρακτηριστικό των αυτιστικών παιδιών αποτελούν οι ασυνήθιστες και παράξενες αντιδράσεις σε αισθητηριακές εμπειρίες. Το παιδί κοιτάζει τους ανθρώπους και τα πράγματα με βιαστικές γρήγορες ματιές παρά με μια σταθερή ματιά και μπορεί να τα μυρίζει επίμονα. Αδιαφορεί πολλές φορές για ακουστικά ερεθίσματα και δίνει την εντύπωση πως είναι κουφό, ενώ άλλες φορές μπορεί να  αντιδρά υπερβολικά σε ήχους της καθημερινότητας, όπως ο θόρυβος της ηλεκτρικής σκούπας ή του σεσουάρ. Παρατηρείται συχνά αδιαφορία στον πόνο και έντονη ενόχληση όταν το παίρνουν αγκαλιά.                                       

  • Ανομοιογενείς μορφές διανοητικών λειτουργιών

Τα παιδιά με αυτισμό παρουσιάζουν συχνά ένα ανομοιογενές προφίλ ικανοτήτων. Μπορεί να διαθέτουν ιδιαίτερες ικανότητες σε συγκεκριμένους τομείς και σε άλλους τομείς να υπολείπονται σημαντικά. Μπορεί για παράδειγμα να είναι σε θέση να κάνουν περίπλοκους μαθηματικούς υπολογισμούς ή να απομνημονεύουν μεγάλο αριθμό δεδομένων (π.χ. ονόματα, σημαίες, μάρκες αυτοκινήτων, ημερομηνίες  κτλ.) αλλά  να αδυνατούν να μάθουν τη σωστή χρήση προσωπικών αντωνυμιών. 

Η διάγνωση των αναπτυξιακών διαταραχών γίνεται συνήθως σε ηλικία  τριών ετών, ωστόσο έρευνες έχουν δείξει ότι ο αυτισμός μπορεί να διαγνωσθεί  και από την ηλικία των 18 μηνών από έναν έμπειρο κλινικό, σε στενή συνεργασία με τους γονείς.(Στην καρτέλα downloads  θα βρείτε ένα σχετικό ερωτηματολόγιο για την πρώιμη εντόπιση του αυτισμού καθώς και έναν πίνακα με τα πιο σημαντικά συμπτώματά του).

Για τις Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές  δεν υπάρχει «θεραπεία» με την κλασσική έννοια, αλλά τα παιδιά με αυτισμό έχουν καλή πρόγνωση βελτίωσης της συμπτωματολογίας τους, όταν πληρούν τις παρακάτω προϋποθέσεις:

  • νοητικό δυναμικό σε φυσιολογικό επίπεδο
  • ανάπτυξη λόγου πριν την ηλικία των πέντε ετών
  • χαρούμενη διάθεση του παιδιού
  • υποστηρικτικό οικογενειακό περιβάλλον
  • διάγνωση και αξιολόγηση του αυτισμού σε μικρή ηλικία
  • εντατικό και εξατομικευμένο πρόγραμμα πρώιμης παρέμβασης από ειδικό εκπαιδευμένο θεραπευτή σε συνεργασία με τους γονείς ως συν-θεραπευτές του παιδιού του

ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΣΠΕΡΓΚΕΡ

Το σύνδρομο Asperger είναι η πιο ήπια και πιο λειτουργική μορφή του αυτισμού και ονομάζεται και «αυτισμός υψηλής λειτουργικότητας». Αποτελεί όπως όλες οι διαταραχές του φάσματος του αυτισμού μια νευροβιολογική διαταραχή της ανάπτυξης.

Το παιδί με σύνδρομο Aspergerέχει νοητικό δυναμικό σε φυσιολογικό επίπεδο ή και πάνω από το μέσο όρο και συνήθως δεν παρουσιάζει καθυστέρηση στον λόγο ή σε άλλο τομέα της ανάπτυξής του.

Παρατηρούνται ωστόσο ήπιες έως και πολύ σοβαρές αποκλίσεις  στις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις και τις κοινωνικές δεξιότητες, στη γλώσσα και στην επικοινωνία καθώς και στη συμπεριφορά του.

Ανάμεσα στους ενήλικες με το σύνδρομο Asperger βρίσκονται πολλές φορές άτομα με εξαιρετικές επιδόσεις σε κάποιο τομέα  (π.χ. επιστήμη, τέχνη) και πολλοί  επιστήμονες που ασχολούνται με το σύνδρομο αυτό, υποστηρίζουν ότι εξαιρετικές προσωπικότητες όπως ο Νεύτωνας, οAlbertEinstein, oBillGates και ο StevenSpielberg παρουσιάζουν ή παρουσίαζαν το σύνδρομο Asperger.

Συμπτώματα:

  • Το παιδί με σύνδρομοAsperger δυσκολεύεται να δημιουργήσει σχέσεις με συνομήλικους και να συμμετέχει σε ομαδικά παιχνίδια, ιδιαίτερα αν πρόκειται για έντονα «σκληρά» παιχνίδια.
  • Παρουσιάζει έντονη δυσκολία επικοινωνίας: δε γνωρίζει πώς να ξεκινήσει ένα διάλογο, πότε μπορεί να διακόψει τον συνομιλητή του, πότε εκείνος έχει χάσει το ενδιαφέρον του, τι πρέπει να τον  ρωτήσει για να διατηρήσει τη συζήτηση ενδιαφέρουσα και πότε πρέπει να τελειώσει η συνομιλία. Αποτέλεσμα είναι συχνά να μακρηγορεί, μονολογώντας σε θέματα που δεν ενδιαφέρουν τον συνομιλητή του.
  • Η έκφραση του προσώπου είναι επίπεδη και οι χειρονομίες υπερβολικές ή αδέξιες, άσχετες με το περιεχόμενο της συζήτησης και ο τόνος της φωνής ασυνήθιστος. Δεν αντιλαμβάνεται τις εκφράσεις του προσώπου και τις κινήσεις του άλλου και πολλές φορές τις παρερμηνεύει. Συνήθως έχει ιδιαίτερα αναπτυγμένο λεξιλόγιο αλλά αδυνατεί στην κατανόηση λογοπαίγνιων και του μεταφορικού λόγου. Ο λόγος είναι υπερβολικά ακριβής και σχολαστικός και η χρήση του μοιάζει σαν αυτοσκοπός και όχι σαν τρόπος επικοινωνίας. Μπορεί να αποφεύγει τη βλεμματική επαφή αλλά μπορεί και να κοιτάζει τον συνομιλητή του επίμονα
  • Δεν μπορεί να κατανοήσει τα συναισθήματα των άλλων, ούτε να δει μια κατάσταση από τη δική τους οπτική γωνία με αποτέλεσμα να μην ανταποκρίνεται στις σκέψεις και στα συναισθήματα τους και να χαρακτηρίζεται η κοινωνική του συμπεριφορά ως «ιδιόρρυθμη» και «εκκεντρική». Δυσκολεύεται ακόμη στην κατανόηση και χρήση κοινωνικών κανόνων και δεν αντιλαμβάνεται τους άγραφους νόμους που διέπουν την κοινωνική συμπεριφορά (λόγια, χειρονομίες, στάση του σώματος, έκφραση του προσώπου, βλεμματική επικοινωνία κλπ.) καθώς και τους κανόνες που διέπουν τα παιχνίδια.
  • Εμφανίζει συχνά κινητική αδεξιότητα και δυσκολεύεται να συντονίσει τις κινήσεις του. Συνεπώς έχει δυσκολίες π.χ. στο να ακολουθήσει ρυθμό, να μάθει να δένει τα κορδόνια του, να πετάξει ή να πιάσει μια μπάλα. Έχει ιδιαίτερο περπάτημα και πολλές φορές κάνει γκριμάτσες ή/και παρουσιάζει διάφορα τικ.
  • Χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερη ευαισθησία στα αισθητηριακά ερεθίσματα: μπορεί να ενοχλείται από ήχους, οπτικά ερεθίσματα, την επαφή με ορισμένα υλικά ή τη μυρωδιά από κάποιο αντικείμενο που κανείς άλλος δε φαίνεται να παρατηρεί. Από την άλλη πλευρά μπορεί να παρουσιάζει εξαιρετική αντοχή στον πόνο, το κρύο ή τη ζέστη. Για να προστατεύει τον εαυτό του από αυτές τις υπερβολικές αισθήσεις, μπορεί να υιοθετεί παράξενες συμπεριφορές, όπως να κλείνει τα αυτιά του, να απομονώνεται, να φεύγει από την τάξη ή να αποχωρεί από μια συζήτηση που βρίσκεται σε εξέλιξη.
  • Πολλές φορές  παρατηρείται διάσπαση της προσοχής και δυσκολίες συγκέντρωσης.
  • Συχνά προσκολλάται σε συμπεριφορές ρουτίνας και δυσκολεύεται να προσαρμοστεί σε  μεταβατικές καταστάσεις και αλλαγές (π.χ. αλλαγή τάξης, ένα ταξίδι, μια ασήμαντη αλλαγή στο καθημερινό πρόγραμμα).
  • Το παιδί με σύνδρομοAsperger, συχνά παρουσιάζει ιδιαίτερες δεξιότητες σε ορισμένους τομείς, όπως τα μαθηματικά, τη μουσική, το σύμπαν και τα ζώα .Επίσης έχει πολλές φορές ιδιαίτερα ενδιαφέροντα που αφορούν συνήθως στη συλλογή αντικειμένων ή πληροφοριών για συγκεκριμένα θέματα (π.χ. τα έντομα) και τα οποία κυριαρχούν στη ζωή του, στο χρόνο και τις συζητήσεις του με αποτέλεσμα να παίρνουν τη μορφή εμμονής. Ενδιαφέροντα για το παιδί με σύνδρομο Asperger μπορεί να είναι το διάστημα, τα φυσικά φαινόμενα, τα μέσα μαζικής μεταφοράς, χάρτες, διαδρομές, μάρκες αυτοκινήτων, βουλευτές διάφορων κομμάτων, τραγουδιστές,  ονόματα κτλ., τα οποία όμως μπορεί να αλλάξουν από τη μια μέρα στην άλλη. Συνήθως έχει εξαιρετική μακροπρόθεσμη μνήμη ειδικά σε θέματα που αφορούν τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα του. Ο τρόπος σκέψης του ωστόσο είναι άκαμπτος και δύσκολα προσαρμόζεται σε αλλαγές.
  • Πλησιάζοντας την εφηβεία, το παιδί αντιλαμβάνεται πολλές φορές τη διαφορετικότητά του, την αδυναμία του να κάνει φίλους και μπορεί  να οδηγηθεί σε παραβατικές συμπεριφορές ή να εμφανίσει καταθλιπτικά συμπτώματα.

ΔΕΠΥ

Τα υπερκινητικά παιδιά δεν είναι απλά πολύ ζωηρά. Είναι τα παιδιά που κατά την προσχολική ηλικία τρέχουν από τη μια πλευρά του δωματίου στην άλλη, ψάχνουν τις τσάντες των επισκεπτών, μιλούν συνεχώς, βγαίνουν από το σπίτι τρέχοντας χωρίς να ενημερώσουν τους γονείς τους, σπάζουν και χάνουν τα παιχνίδια τους, ανεβαίνουν στα έπιπλα, δεν κάθονται σε ένα μέρος, κινούν διαρκώς τα πόδια τους, κοιμούνται αργά και ξυπνούν νωρίς και γενικά εξαντλούν τους γονείς τους.

Στο σχολείο τα παιδιά με υπερκινητικότητα δεν μπορούν να εστιάσουν την προσοχή τους σε μια δραστηριότητα, μοιάζουν να είναι αφηρημένα, δεν ακούν τι λέει ο δάσκαλος, σηκώνονται από τη θέση τους, ξεχνούν τα βιβλία και τα τετράδιά τους, «πετάγονται» χωρίς να ερωτηθούν, διακόπτουν τον δάσκαλο όταν μιλά, απαντούν απερίσκεπτα και χωρίς να περιμένουν την ολοκλήρωση της ερώτησης και δεν ακολουθούν τους κανόνες όταν παίζουν με άλλα παιδιά. [Μάνος,Ν.(1997) Βασικά στοιχεία κλινικής ψυχιατρικής. Θεσσαλονίκη UniversityStudioPress].

Αυτά τα παιδιά παρουσιάζουν τη Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής με  Υπερκινητικότητα (ΔΕΠ-Υ), η οποία χαρακτηρίζεται από συμπτώματα απροσεξίας, υπερκινητικότητας και παρορμητικότητας. Το ποσοστό των παιδιών σχολικής ηλικίας που παρουσιάζει ΔΕΠ-Υ κυμαίνεται περίπου στο 7% με σαφή υπεροχή των αγοριών σε σχέση με τα κορίτσια (3:1).

Η ΔΕΠ – Υ μπορεί να εμφανιστεί κιόλας στη βρεφική ηλικία. Τα «δύσκολα μωρά» παρουσιάζουν υψηλά επίπεδα κινητικής δραστηριότητας, εκδηλώνουν έντονες και απρόβλεπτες αντιδράσεις, βρίσκονται συχνά σε κακή διάθεση, με οξύ, έντονο και παρατεταμένο κλάμα, κάνουν ανήσυχο ύπνο, δυσκολεύονται στη μετάβαση από το γάλα στη στερεά τροφή και υποφέρουν από κωλικούς. Τα συμπτώματα της ΔΕΠ – Υ γίνονται όμως πολύ πιο εμφανή με την έναρξη του σχολείου, όπου οι απαιτήσεις για συγκέντρωση της προσοχής και προσαρμογή σε κοινωνικές καταστάσεις αυξάνουν.

Τα αίτια της ΔΕΠ-Υ δεν είναι ακόμα σαφή, ωστόσο οι περισσότεροι επιστήμονες διαπιστώνουν την εμπλοκή νευρολογικών και γενετικών παραγόντων.(Κάκουρος & Μανιαδάκη 2002)

Τα χαρακτηριστικά συμπτώματα που παρουσιάζει ένα παιδί με Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής, μοιάζουν πολύ με συμπτώματα / συμπεριφορές του συνόλου των παιδιών προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας, παρατηρούνται όμως με πολύ μεγαλύτερη συχνότητα (σχεδόν συνέχεια), σε πολύ πιο έντονο βαθμό και είναι τα εξής:

  1. Συμπτώματα απροσεξίας

Η «απροσεξία» είναι η αδυναμία συγκέντρωσης και παρατεταμένης διατήρησης της προσοχής, ιδιαίτερα σε δραστηριότητες αυξημένης δυσκολίας.

  • Αδυνατεί να εστιάσει την προσοχή του σε λεπτομέρειες ή κάνει λάθη απροσεξίας στο σχολείο κ.λπ.
  • Δυσκολεύεται να διατηρήσει την προσοχή του στα καθήκοντά του ή στο παιχνίδι.
  • Φαίνεται σαν να μην ακούει όταν του μιλούν.
  • Πολλές φορές δεν ακολουθεί μέχρι τέλους τις οδηγίες που του δίνονται και αδυνατεί να ολοκληρώσει τις σχολικές  του εργασίες.
  • Δυσκολεύεται να οργανώσει τις δραστηριότητές του.
  • Αποφεύγει ή είναι απρόθυμο να αναλάβει καθήκοντα, τα οποία απαιτούν σταθερή και διαρκή νοητική προσπάθεια (π.χ.  σχολική εργασία στο σχολείο και στο σπίτι).
  • Συχνά χάνει πράγματά του (βιβλία, μολύβια, σχολικές εργασίες κ.ο.κ.).
  • Διασπάται εύκολα η προσοχή του από εξωτερικά ερεθίσματα.
  • Αρκετές φορές ξεχνά καθημερινές δραστηριότητες.
  1. Συμπτώματα παρορμητικότητας

Η «παρορμητικότητα» ορίζεται ως αδυναμία οργάνωσης και ελέγχου των αντιδράσεων στο επίπεδο του λόγου, των πράξεων και των συναισθημάτων.

  • Συχνά ξεστομίζει απερίσκεπτα απαντήσεις προτού ολοκληρωθούν οι ερωτήσεις.
  • Εμφανίζει μεγάλη δυσκολία να περιμένει τη σειρά του.
  • Πολύ συχνά διακόπτει ή «χώνεται» σε συζητήσεις ή παιχνίδια άλλων.
  1. Συμπτώματα υπερκινητικότητας

Ο όρος «υπερκινητικότητα» αναφέρεται στην αυξημένη και μη ελεγχόμενη ανάγκη για κινητική δραστηριότητα, ακόμα και σε περιστάσεις που δεν προσφέρονται για ανάλογες δραστηριότητες.

Ένα υπερκινητικό παιδί:

  • κινεί  συνέχεια νευρικά τα χέρια και τα πόδια του ή στριφογυρίζει στη θέση του
  • σηκώνεται όλη την ώρα από τη θέση του μέσα στην τάξη
  • κινείται υπερβολικά σε χώρους που οι κοινωνικές συνθήκες δεν το επιτρέπουν
  • δυσκολεύεται να παίζει ήσυχα ή να ασχολείται με δραστηριότητες του ελεύθερου χρόνου (π.χ. πάζλ, επιτραπέζια κ.ά.)
  • συνήθως μιλά υπερβολικά
  • συχνά κινείται χωρίς σκοπό.

Επιπλέον τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ μπορεί να παρουσιάζουν:

  • προβλήματα λόγου
  • προβλήματα στις σχέσεις με τους συνομήλικους
  • ελλείψεις στις κοινωνικές δεξιότητες
  • χαμηλή αυτοεκτίμηση

Το θεραπευτικό πρόγραμμα στο γραφείο της ψυχολόγου για την αντιμετώπιση της ΔΕΠ-Υ είναι πολυεπίπεδο και φτιαγμένο έτσι ώστε να  έχει το παιδί  όσο περισσότερες φορές γίνεται επιτυχημένα αποτελέσματα (successoriented) στη θεραπευτική διαδικασία.

Στηρίζεται σε τεχνικές βασισμένες στη γνωσιακή-συμπεριφοριστική παρέμβαση με στόχο να βοηθήσει το παιδί και την οικογένειά του να ασκούν έλεγχο στις σκέψεις και στα συναισθήματά τους ως μέσο για την αλλαγή της συμπεριφοράς τους. Το παιδί μαθαίνει μεταξύ άλλων τεχνικές αυτοελέγχου, μεθόδους βελτίωσης της συγκέντρωσης και της προσοχής και τη διοχέτευση της υπερκινητικότητας σε κατάλληλες συμπεριφορές ανάλογα με την περίσταση. Επίσης εκπαιδεύεται στην εφαρμογή μεθόδων σωματικής και ψυχικής χαλάρωσης ανάλογα με την ηλικία του καθώς και σε τεχνικές για τη μείωση της έντασής του. Αναπόσπαστο κομμάτι της θεραπευτικής διαδικασίας αποτελεί η συμβουλευτική γονέων και εκπαιδευτικών με στόχο την αντικατάσταση δυσλειτουργικών αντιλήψεών τους σχετικά με τη συμπεριφορά του παιδιού, με άλλες, πιο λειτουργικές αντιλήψεις.

Το θεραπευτικό πρόγραμμα συμπεριλαμβάνει επίσης ψυχο-εκπαιδευτικές διαδικασίες όπου χρειάζεται, όπως π.χ. την εκμάθηση κοινωνικών δεξιοτήτων ή την απόκτηση κατάλληλης διεκδικητικής συμπεριφοράς καθώς και παρεμβάσεις για τη βελτίωση της αυτοεκτίμησης του παιδιού.

ΝΟΗΤΙΚΗ ΣΤΕΡΗΣΗ

ΣΥΝΔΡΟΜΑ