Ειδικό Μαθησιακό Πρόγραμμα

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ(ΔΥΣΛΕΞΙΑ)

Η διαταραχή της ανάγνωσης αναφερόταν παλαιότερα και με τον όρο «δυσλεξία» και έχει διερευνηθεί περισσότερο από κάθε άλλη μαθησιακή διαταραχή. Για τη διάγνωση της διαταραχής αυτής η αναγνωστική ικανότητα του παιδιού θα πρέπει να είναι σημαντικά κατώτερη από την αναμενόμενη σε σχέση με τη νοημοσύνη και τη χρονολογική του ηλικία. Επίσης, η αιτία αυτής της διαταραχής δεν πρέπει να σχετίζεται με κάποιο αισθητηριακό πρόβλημα.

Τα παιδιά με διαταραχή της ανάγνωσης συνήθως δε διακρίνουν τη φωνολογική δομή της γλώσσας (φωνολογική ενημερότητα) και το βασικό τους έλλειμμα  αφορά  στις ικανότητες αποκωδικοποίησης, με αποτέλεσμα να παρουσιάζουν δυσκολίες στην αναγνώριση των γραμμάτων και συλλαβών και στην ανάγνωση απλών λέξεων. Η αργή και κοπιαστική αποκωδικοποίηση και αναγνώριση απλών λέξεων από το παιδί έχει ως αποτέλεσμα την πλήρη ή μερική αδυναμία κατανόησης των επιμέρους νοημάτων του κειμένου, της μεταξύ τους χρονικής και αιτιολογικής σχέσης, καθώς και του συνολικού νοήματος.

Η διαταραχή της ανάγνωσης χαρακτηρίζεται από τυπικά λάθη: 

• στο επίπεδο γράμματος:
  • αντικατάσταση παρόμοιων σχηματικά γραμμάτων (π.χ. αδεργός αντί αδελφός)
  • σύγχυση στην ακουστική διαφοροποίηση των φθόγγων (π.χ. φάρος αντί θάρρος)
• στο επίπεδο της συλλαβής:
  • αντιστροφή γραμμάτων (π.χ.  αν αντί να )
  • παράλειψη γραμμάτων (π.χ. πίτι αντί  σπίτι)
  • αντικατάσταση γραμμάτων (π.χ. καλά αντί καλό)
  • πρόσθεση συλλαβών (π.χ. πατατάκι αντί πατάτα)
• στο επίπεδο της λέξης:
  • αντιστροφή συλλαβών (π.χ. παλλάρηλα αντί παράλληλα)
  • παραλείψεις συλλαβών (π.χ. πατσούκλι αντί παρατσούκλι)
  • σύγχυση χρήσης συμφωνικών συμπλεγμάτων (π.χ. κάρστο αντί κάστρο)
  • αντικαταστάσεις συλλαβών (π.χ. κότα αντί γάτα)
  • παρατονισμός (π.χ. πάρα αντί παρά)
• στο επίπεδο της πρότασης:
  • αντικαταστάσεις λέξεων (π.χ. παγωτό αντί παγκάκι)
  • παραλείψεις λέξεων
  • παραβίαση ή μη τήρηση σημείων στίξης
  • υπερπήδησης σειράς.

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ

Η διαταραχή των μαθηματικών έχει μελετηθεί λιγότερο από τις άλλες μαθησιακές δυσκολίες. Το κύριο κλινικό χαρακτηριστικό αυτής της διαταραχής είναι η μεγάλη απόκλιση μεταξύ της αναμενόμενης και της πραγματικής απόδοσης του παιδιού στην κατανόηση και εκτέλεση των αριθμητικών πράξεων, καθώς και στην ανάπτυξη των ικανοτήτων του για την επίλυση αριθμητικών προβλημάτων παρόλο που διαθέτει φυσιολογική νοημοσύνη και με δεδομένο την επαρκή του εκπαίδευση. Για τη διάγνωση της διαταραχής των μαθηματικών οι δυσκολίες του παιδιού δεν πρέπει να οφείλονται κατά κύριο λόγο σε άμεσες επιδράσεις ή ελλείμματα της οπτικής, της ακουστικής ή της νευρολογικής λειτουργίας.

Χαρακτηριστικά παιδιών με διαταραχή των μαθηματικών είναι:

• Δυσκολία εκμάθησης των ονομάτων των αριθμών
• Δυσκολία επανάληψης μιας αριθμητικής αλληλουχίας
• Δυσκολία καταγραφής των αριθμητικών συμβόλων
• Δυσκολία εκμάθησης της ακριβούς έννοιας των συμβόλων των αριθμητικών πράξεων και της χρήσης τους
• Δυσκολία ή και αδυναμία διεξαγωγής βασικών αριθμητικών υπολογισμών
• Δυσκολία κατανόησης της έννοιας «αξία» και απόδοσής της στα αριθμητικά μεγέθη
• Δυσκολία στοίχισης των αριθμητικών ψηφίων κατά την επίλυση προβλημάτων
• Δυσκολία τήρησης της στοίχισης κατά την εκτέλεση των αριθμητικών πράξεων
• Eσφαλμένος τρόπος εκτέλεσης πράξεων
• Δυσκολία κατανόησης προφορικών προβλημάτων
• Δυσκολία κατανόησης και απόδοσης των στοιχείων με γραφικές αναπαραστάσεις
• Δυσκολία κατανόησης μαθηματικών όρων
• Αδυναμία αποστήθισης των πινάκων του πολλαπλασιασμού.

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΓΡΑΠΤΗΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ

Η διαταραχή της γραπτής έκφρασης είναι η σημαντική μειονεξία του παιδιού στην ανάπτυξη των ορθογραφικών δεξιοτήτων, η οποία δεν οφείλεται σε χαμηλή νοημοσύνη, αισθητηριακά προβλήματα ή ανεπαρκή παρακολούθηση του σχολείου. Αφορά τη συλλαβική και ορθογραφική πλευρά της γραφής της γλώσσας και την τήρηση των ορθογραφικών κανόνων. Επιπλέον, τα παιδιά με διαταραχές γραπτής έκφρασης γράφουν συνήθως μικρά κείμενα με περιορισμένο περιεχόμενο και ελλείψεις στην οργάνωση του γραπτού τους, το οποίο και πολλές φορές είναι δυσανάγνωστο.

Τα παιδιά με διαταραχές στη γραπτή έκφραση δεν έχουν συνήθως δυσκολίες μόνο στη γραφή. Ενδέχεται να δυσκολεύονται και σε άλλες δραστηριότητες όπου απαιτείται καλός συνδυασμός χεριού – ματιού.

Εκτός από τα τυπικά λάθη που παρατηρούνται και στη διαταραχή της ανάγνωσης, τα παιδιά με διαταραχή της γραπτής έκφρασης παρουσιάζουν επιπλέον σύγχυση κεφαλαίων και πεζών γραμμάτων και συνένωση λέξεων.

ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

Η Ειδική Αγωγή έχει ως στόχο την ανάπτυξη των γνωστικών ικανοτήτων, τη βελτίωση των κοινωνικών δεξιοτήτων και τη συναισθηματική ανάπτυξη. Η παρέμβαση είναι εξατομικευμένη με βάση τις δυνατότητες και τις ανάγκες κάθε παιδιού.

Εφαρμόζονται εναλλακτικές μέθοδοι διδασκαλίας και ειδικές μέθοδοι (π.χ ABA, TEACH, Pecs).

Τα προγράμματα που παρέχονται είναι:

• Ειδικής μάθησης όπου ο στόχος είναι η ανάπτυξη και καλλιέργεια των γνωστικών ικανοτήτων του παιδιού.
• Ψυχοπαιδαγωγικά προγράμματα όπου ο στόχος είναι η οριοθέτηση, η αύξηση του χρόνου συγκέντρωσης, η συναισθηματική ανάπτυξη, η βελτίωση των επικοινωνιακών δεξιοτήτων μέσα από ποικιλία δραστηριοτήτων.

Τα θεραπευτικά προγράμματα της Ειδικής Αγωγής παρέχονται σε παιδιά με:

• Περιορισμένες νοητικές δυνατότητες ή καθυστέρηση στην ανάπτυξη/ Νοητική υστέρηση
• Διγλωσσία
• Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής – Υπερκινητικότητα (ΔΕΠ-Υ)
• Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές (π.χ. αυτισμός, σύνδρομο Asperger)

ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ

 «Οι Μαθησιακές Δυσκολίες είναι ένας γενικός όρος που αναφέρεται σε μια ανομοιογενή ομάδα διαταραχών, οι οποίες εκδηλώνονται με σημαντικές δυσκολίες στην πρόσκτηση και χρήση ικανοτήτων ακρόασης, ομιλίας, ανάγνωσης, γραφής, συλλογισμού ή μαθηματικών ικανοτήτων. Οι διαταραχές αυτές είναι εγγενείς στο άτομο και αποδίδονται σε δυσλειτουργία του κεντρικού νευρικού συστήματος. Αν και μια μαθησιακή δυσκολία μπορεί να εμφανίζεται μαζί με άλλες μειονεξίες (π.χ. αισθητηριακή βλάβη, κοινωνικές και συναισθηματικές διαταραχές) ή περιβαλλοντικές επιδράσεις, (όπως π.χ. πολιτισμικές διαφορές, ανεπαρκής ή ακατάλληλη διδασκαλία, ψυχογενείς παράγοντες), δεν είναι το άμεσο αποτέλεσμα αυτών των καταστάσεων ή επιδράσεων.»

Στο DSMIV (Διαγνωστικό εγχειρίδιο της αμερικανικής ψυχιατρικής εταιρίας μέσω του οποίου ορίζονται οι ψυχικές διαταραχές), οι μαθησιακές δυσκολίες ταξινομούνται στις εξής κατηγορίες:

1. Διαταραχή της ανάγνωσης
2. Διαταραχή των μαθηματικών
3. Διαταραχή της γραπτής έκφρασης
4. Μαθησιακή διαταραχή μη προσδιοριζόμενη αλλιώς

Στο ICD – 10 (Διεθνής Στατιστική Ταξινόμηση Νοσημάτων και Συναφών Προβλημάτων Υγείας του Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας) οι μαθησιακές διαταραχές ταξινομούνται ως «Ειδικές αναπτυξιακές διαταραχές των σχολικών ικανοτήτων» με τις εξής κατηγορίες:

1. Ειδική διαταραχή της ανάγνωσης
2. Ειδική διαταραχή του συλλαβισμού
3. Ειδική διαταραχή των αριθμητικών ικανοτήτων
4. Άλλες αναπτυξιακές διαταραχές των σχολικών ικανοτήτων
5. Αναπτυξιακή διαταραχή των σχολικών ικανοτήτων, μη καθοριζόμενη.

ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ

Στη Λογοσύνθεση, γνωρίζοντας από την πολυετή εμπειρία μας στο χώρο, τις δυσκολίες αλλά και τις απαιτήσεις της καθημερινής μελέτης παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, θελήσαμε να διαμορφώσουμε εξατομικευμένα προγράμματα καθημερινής…..

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ