Έφηβοι και Μαθησιακές Δυσκολίες…
Τί συμβαίνει, όταν τα παιδιά μας μεγαλώνουν;
Οι Μαθησιακές Δυσκολίες (σύνολο διαταραχών που μειώνουν την ικανότητα ενός ατόμου να επικοινωνήσει ή να μάθει) αποτελούν την πολυπληθέστερη κατηγορία ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών που συναντούμε στα παιδιά. Τα τελευταία χρόνια γονείς, εκπαιδευτικοί και θεραπευτές ασχολούνται εντατικά με τα παιδιά που παρουσιάζουν μαθησιακές δυσκολίες και τα αποτελέσματα είναι αξιοθαύμαστα!
Είναι πραγματικά ευεργετικό το ότι υπάρχει πλέον αρκετή ενημέρωση επί του θέματος και κατά την παιδική ηλικία, όλο και περισσότεροι γονείς φροντίζουν, σε συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς, για την έγκυρη διάγνωση των δυσκολιών των παιδιών. Έτσι, κατά την πρωτοβάθμια εκπαίδευση δημιουργούνται εξατομικευμένα προγράμματα και διαμορφώνονται συχνά οι κατάλληλες συνθήκες, ώστε να παρέχεται στα παιδιά η κατάλληλη εκπαίδευση –σχεδιασμένη σύμφωνα με τις ανάγκες και τις ικανότητές τους- για να μπορούν να μαθαίνουν πιο εύκολα, το καθένα με τον τρόπο που του ταιριάζει.
Αυτό που είναι βασικό να κατανοήσουμε είναι ότι…
οι Μαθησιακές Δυσκολίες δεν αποτελούν αποκλειστικό πρόβλημα
της παιδικής ηλικίας, αλλά συνεχίζονται στην εφηβεία, ακόμη και
στην ενήλικη ζωή και απαιτείται ειδική στήριξη για την αντιμετώπισή τους.
Δυστυχώς, τόσο στην κοινωνία όσο και στους κρατικούς φορείς, κυριαρχεί η λανθασμένη άποψη ότι όταν τα παιδιά έχουν υποστηριχθεί κατάλληλα στο στάδιο της παιδικής ηλικίας (κατά την περίοδο του δημοτικού σχολείου), τότε είναι περιττή ή μικρότερης σημασίας η εκπαιδευτική στήριξή τους στο επόμενο, πολύ σημαντικό και καθοριστικό στάδιο της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης.
Θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι:
οι μαθησιακές δυσκολίες δεν εξαφανίζονται με τον καιρό. Οι δυσκολίες που τυχόν εμφανίζονται στη γλώσσα, στα μαθηματικά και σε άλλους τομείς όπως είναι λογικό θα συνεχίσουν να υπάρχουν, πιθανώς βελτιωμένες, εφόσον θα έχει παρασχεθεί κάποιο κατάλληλο εξατομικευμένο πρόγραμμα παρέμβασης, αλλά θα υπάρχουν.
Είναι λάθος να μην συνεχίζονται τα εξατομικευμένα προγράμματα παρέμβασης. Στην περίπτωση που διακοπούν μάλιστα είναι πιθανόν μετά από λίγο καιρό οι δυσκολίες να επανεμφανιστούν εντονότερες και να παραγράψουν την δουλειά που θα έχει γίνει μέχρι εκείνο το σημείο. Και βέβαια κάτι τέτοιο θα είναι καταστροφικό όχι μόνο για την σχολική επίδοση των παιδιών αλλά πολύ περισσότερο για την ψυχολογία τους. Σε καμία περίπτωση δεν θέλουμε οι έφηβοι πλέον μαθητές μας να απογοητευτούν και να νιώσουν πως η δουλειά που έχουν κάνει πάει χαμένη.
Δεν σταματάμε να υποστηρίζουμε τους μαθητές μας, επειδή μεγάλωσαν. Αλλάζουμε στρατηγικές, υιοθετούμε νέες μεθόδους που ταιριάζουν στην ψυχοσύνθεση και στην ηλικία τους, τους επιτρέπουμε να λαμβάνουν πρωτοβουλίες, αλλά δεν τους εγκαταλείπουμε! Στεκόμαστε στο πλάι τους με αγάπη και τους καθοδηγούμε, επιτρέποντάς τους να εξελίσσονται και να προοδεύουν διαρκώς.
Τι μπορούμε να κάνουμε ως γονείς, εκπαιδευτικοί και θεραπευτές για τα παιδιά μας που μεγαλώνουν;
- Το πρώτο πράγμα που οφείλουμε να έχουμε στο νου μας είναι ότι η εφηβεία είναι μια δύσκολη αναπτυξιακή φάση, εξαιτίας των ραγδαίων βιοσωματικών αλλαγών και των νέων εξελίξεων. Η εφηβεία φέρνει μεγάλη αναστάτωση στα παιδιά και είναι πιθανό να εντείνει ορισμένες από τις μαθησιακές δυσκολίες τους, οδηγώντας στην σχολική αποτυχία, μερικές φορές ακόμη και στη νεανική παραβατικότητα.Επί παραδείγματει, στην εφηβεία, στην περίπτωση διάγνωσης ΔΕΠ-Υ τα συμπτώματα της υπερκινητικότητας μειώνονται, αλλά υπάρχει μεγάλη πιθανότητα τα παιδιά να εμφανίσουν Εναντιωματική Προκλητική Διαταραχή ή Διαταραχή Διαγωγής.
- Έχοντας αυτό στο μυαλό μας, είναι βασικό να προετοιμάσουμε τα παιδιά μας για την εφηβική ηλικία, ξεκινώντας με την προετοιμασία της μετάβασης από την πρωτοβάθμια στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Τα δημοτικά σχολεία προσφέρουν μεγαλύτερη προβλεψιμότητα –ένα κλίμα ρουτίνας κι ασφάλειας θα λέγαμε- καθώς οι περισσότερες ώρες γίνονται με τον ίδιο δάσκαλο και στην ίδια τάξη, όλη τη σχολική χρονιά. Αντιθέτως, στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση υπάρχουν πολλές διαφορετικές σχολικές αίθουσες και οι καθηγητές εναλλάσσονται ανά μάθημα. Οφείλουμε να ενημερώσουμε και να καθησυχάσουμε τα παιδιά μας ως προς τις αλλαγές αυτές.
- Επιπλέον, οι δύο τελευταίες τάξεις του δημοτικού (Ε΄ και ΣΤ΄ Δημοτικού) είναι πολύ σημαντικές, ώστε να γίνει μια καλή σχολική προετοιμασία για την Α΄ Γυμνασίου. Σε αυτές τις τάξεις πρέπει να δουλευτούν καλά τα κομμάτια του γραπτού λόγου, της αποστήθισης και των πρακτικών τεχνικών στα μαθηματικά, καθότι στην Α΄ Γυμνασίου αυξάνεται απότομα το επίπεδο της δυσκολίας στα μαθήματα της έκθεσης, της ιστορίας και των μαθηματικών. Και βέβαια προστίθενται και μερικά ακόμη μαθήματα που χρειάζονται αποστήθιση, όπως είναι η Βιολογία. Το διάστημα λίγο πριν την έναρξη της Α΄ Γυμνασίου είναι επίσης μια καλή ευκαιρία για να γίνει μια αρχική προετοιμασία στα καινούργια μαθήματα, αλλά και για να δουλευτούν ο γραπτός λόγος και τα μαθηματικά, με ειδικές τεχνικές. Στόχος αυτών δεν είναι μόνο να μπορεί ο έφηβος να ανταποκριθεί στις σχολικές απαιτήσεις, αλλά πολύ περισσότερο να νιώσει αυτοπεποίθηση κι ότι είναι ένα βήμα πιο μπροστά, ότι δεν ακούει για πρώτη φορά κάποια πράγματα, ότι δεν υστερεί σε τίποτε από τα άλλα παιδιά,εξαιτίας των μαθησιακών δυσκολιών που αντιμετωπίζει.
Ας μην ξεχνάμε:
- να ενθαρρύνουμε τις ιδιαίτερες κλίσεις των εφήβων _σε αυτή την χρονική περίοδο εμφανίζονται συχνά κάποιες καλλιτεχνικές τάσεις, που είναι καλό να ενθαρρύνονται,
- να προωθούμε την λήψη πρωτοβουλίας,
- να δημιουργούμε από κοινού με τους μαθητές μας καινούργιες τεχνικές που θα τους διευκολύνουν στο διάβασμά τους, σεβόμενοι την προσωπική τους άποψη,
- να συμβάλλουμε στην ανάπτυξη της κριτικής τους σκέψης
- να τους αντιμετωπίζουμε ως έφηβους κι όχι ως παιδιά
- να τους καθοδηγούμε
- να πιστεύουμε σε αυτούς
Τέλος, η πιστοποίηση συγκεκριμένων μαθησιακών δυσκολιών – όπως, για παράδειγμα, της δυσλεξίας- είναι σημαντική για τον τρόπο εξέτασης και αξιολόγησης των εφήβων στο σχολείο και δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να αμελείται. Εάν ο έφηβος δεν εξετάζεται υπό τις συνθήκες που του επιτρέπουν να αποδώσει όσο καλύτερα μπορεί, τότε ουσιαστικά τον αδικούμε.
Σύμφωνα με τον νόμο :
οι αρμόδιες υπηρεσίες για την γνωμάτευση δυσλεξίας, σε ένα παιδί μέχρι 18 χρονών, είναι τα Κέντρα Διαφοροδιάγνωσης, Διάγνωσης και Υποστήριξης Ειδικών Εκπαιδευτικών Αναγκών (ΚΕΔΔΥ) καθώς και αναγνωρισμένα Ιατροπαιδαγωγικά κέντρα.
Σύμφωνα με την υπ.αρ. 28722/Γ2 Υπουργική Απόφαση «Εξέταση μαθητών Ημερήσιων και Εσπερινών Γυμνασίων, με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες» (ΦΕΚ Β/276/16-3-2010) η εξέταση των μαθητών που παρουσιάζουν ειδικές μαθησιακές δυσκολίες, κατά τις ωριαίες δοκιμασίες των τριμήνων και τις προαγωγικές και απολυτήριες εξετάσεις, γίνεται προφορικά (κατόπιν αίτησής τους) -μόνο εφόσον το επιθυμεί ο ίδιος ο μαθητής γίνεται και γραπτά- από τον καθηγητή του και στα ίδια θέματα με τους υπόλοιπους μαθητές της τάξης.
Σύμφωνα με την προαναφερθείσα υπουργική απόφαση, η αίτηση υποβάλλεται στη διεύθυνση του Γυμνασίου του μαθητή, συνοδευόμενη από δημόσιο έγγραφο, το οποίο επιβεβαιώνει την ύπαρξη των ειδικών μαθησιακών δυσκολιών και σε ορισμένες περιπτώσεις από γνωμάτευση (έκθεση αξιολόγησης) του (ΚΕΔΔΥ).
Όλα τα παραπάνω είναι απαραίτητα για την υποστήριξη των εφήβων με μαθησιακές δυσκολίες. Το πιο σημαντικό απ’ όλα όμως είναι να τους πιστέψουμε και να αναζητήσουμε την φλόγα που κρύβουν μέσα τους.
Εκτός από την ταραχή και τις εσωτερικές συγκρούσεις που παρουσιάζονται συχνά κατά την εφηβική ηλικία, η ηλικία αυτή χαρακτηρίζεται επίσης από την ενεργητικότητα, το πάθος, την δημιουργικότητα, την επαναστατική διάθεση, την ανεξαρτησία, την ανάγκη για προβολή ισχυρών πιστεύω και ιδανικών. Όλα αυτά μερικές φορές φοβίζουν τους ενήλικες.
Το μυστικό ίσως είναι στο να πιστέψουμε σε αυτήν ακριβώς την αστείρευτη δύναμη των νέων και να τους βοηθήσουμε να την χρησιμοποιήσουν, για να λάμψουν. Με ή χωρίς μαθησιακές δυσκολίες όλοι οι έφηβοι κρύβουν ένα άστρο μέσα τους και σε αυτό θα πρέπει να εστιάσουμε!
«Τα νιάτα δεν είναι περίοδος ζωής, είναι η κατάσταση του νου.
Δεν είναι κόκκινα μάγουλα, κόκκινα χείλη και ευλύγιστα γόνατα.
Είναι η διάθεση της θέλησης, ιδιότητα της φαντασίας, η δύναμη των αισθημάτων.
Είναι η φρεσκάδα της βαθιάς πηγής της ζωής.
Είναι η νίκη ενάντια στην ατολμία, είναι και της επιθυμίας για περιπέτεια ενάντια στο πόθο για μια ήσυχη ζωή…»
Σάμιουελ Ούλμαν (απόσπασμα από το ποίημα «Η ΝΙΟΤΗ»)
……………..
Γράφει: η Μαρίτα Τυράκη (Δασκάλα- Ειδική Παιδαγωγός)
Μέλος της διεπιστημονικής ομάδας στα Κέντρα Ειδικών Θεραπειών ΛΟΓΟΣΥΝΘΕΣΗ