Συζητώντας για την ψυχοθεραπεία

Τι είναι η ψυχοθεραπεία; Πώς λειτουργεί; Γιατί να πάω σε ψυχολόγο αφού έχω τους φίλους μου/ το σύντροφό μου και τα συζητάω; Δεν είμαι τρελός/η για να χρειάζομαι να πάω σε ψυχολόγο. Θέλω να τα βγάλω πέρα μόνος/η μου κι όχι με βοήθεια.

Σκέψεις και διαστρεβλωμένες αντιλήψεις που κατά καιρούς περνάνε από το μυαλό των ανθρώπων πριν κάνουν το βήμα και αποφασίσουν να φροντίσουν τον εαυτό τους και τις ανάγκες τους, παίρνοντας τηλέφωνο έναν ψυχοθεραπευτή. Πέρα από το άγχος που σχετίζεται με την άγνωστη αυτή συνθήκη και είναι λογικό να υπάρχει, πολλές φορές, πολλοί διστάζουν γιατί ακριβώς δεν είναι εξοικειωμένοι με την έννοια της ψυχοθεραπείας και τους τομείς στους οποίους βοηθάει. Συχνά, έχουμε στο μυαλό μας ότι η ψυχοθεραπεία είναι κάτι πολύ ειδικό και απευθύνεται σε πολύ «σοβαρές» ή «βαριές» καταστάσεις.

Τι είναι, όμως, αυτό που διαφοροποιεί την ψυχοθεραπεία από τις φιλικές/ συντροφικές μας σχέσεις; Η ψυχοθεραπεία είναι μια σχέση ανάμεσα στον ψυχοθεραπευτή και το θεραπευόμενο που βασίζεται στις αρχές του διαλόγου. Ο στόχος είναι, μέσα σε ένα υποστηρικτικό και ασφαλές πλαίσιο ο άνθρωπος να εκφράσει ανοιχτά τη δυσκολία του και αυτό που τον απασχολεί. Μια σημαντική διαφορά μεταξύ της θεραπευτικής σχέσης και μιας κουβέντας μεταξύ φίλων είναι το γεγονός ότι ο ψυχοθεραπευτής είναι εκπαιδευμένος στο να ακούει, να εντοπίζει και να προσεγγίζει με έναν διαφορετικό τρόπο, γεμάτο αποδοχή και κατανόηση, τα όσα λέει ο θεραπευόμενος. Στην ουσία και σε αυτή την περίπτωση, μιλάμε για τη δημιουργία μιας σχέσης, η οποία τελικά γίνεται το εργαλείο που οδηγεί στη θεραπεία. Είναι μια επανορθωτική εμπειρία σχέσης, ακριβώς γιατί βασίζεται στην εμπιστοσύνη, την αποδοχή και τη μη κριτική. Αυτός είναι και ο λόγος που η ψυχοθεραπεία χρειάζεται χρόνο για να λειτουργήσει. Όπως κάθε σχέση στη ζωή μας, έτσι και αυτή, χρειάζεται χρόνο, δέσμευση και πρόθεση και από τις δύο μεριές, προκειμένου να αρχίσει ο θεραπευόμενος να βιώνει αλλαγές στη ζωή του. Φυσικά, ο κάθε άνθρωπος και η κάθε ανάγκη είναι διαφορετική και, ως εκ τούτου και ο χρόνος που χρειάζεται ο καθένας είναι διαφορετικός.

Ποιοι είναι οι λόγοι που μπορεί κανείς να αναζητήσει τη βοήθεια ενός ψυχοθεραπευτή; Για τον κάθε άνθρωπο είναι διαφορετική η αιτία που τον οδηγεί στο να ζητήσει τη βοήθεια κάποιου ειδικού. Πολλές φορές, ακόμη κι αν στη ζωή μας υπάρχουν δυσκολίες, μπορεί να είναι αρκετή μια σχετικά μικρή αφορμή για να κάνουμε αυτό το βήμα. Άλλοι αναζητούν την ψυχοθεραπεία γιατί νιώθουν θλιμμένοι, αγχωμένοι ή θυμωμένοι για πολύ καιρό. Άλλοι είναι αντιμέτωποι με μια χρόνια ασθένεια, είτε ως ασθενείς οι ίδιοι, είτε ως φροντιστές κάποιου κοντινού τους ανθρώπου. Άλλοι χρειάζονται βοήθεια σε κάποιο συγκεκριμένο τομέα ή πρόβλημα της ζωής τους που αυτό το διάστημα βρίσκεται σε κρίση, ή μπορεί να χρειάζονται βοήθεια να πάρουν μια σημαντική γι’ αυτούς απόφαση. Άλλοι μπορεί να βρίσκονται μπροστά σε μια κατάσταση που τους φέρνει αντιμέτωπους με τα εγγενή ζητήματα της ύπαρξης. Τέτοια είναι ένα διαζύγιο, μια συνταξιοδότηση, η αναχώρηση των παιδιών από το σπίτι (το σύνδρομο «της άδειας φωλιάς» όπως είναι αλλιώς γνωστό), ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου, μια καινούρια δουλειά και πολλά άλλα.

Πώς θα καταλάβω ότι χρειάζεται να ξεκινήσω ψυχοθεραπεία; Ορισμένα σημάδια που δείχνουν ότι η παρέμβαση ενός ειδικού θα βοηθούσε είναι τα αυξανόμενα συναισθήματα λύπης και αβοηθησίας και η αίσθηση ότι τα προβλήματα δε βελτιώνονται και δε λύνονται παρά τις προσπάθειες που λαμβάνει κανείς από τους φίλους και την οικογένεια. Μια άλλη ένδειξη είναι η δυσκολία συγκέντρωσης και διεκπεραίωσης των καθημερινών υποχρεώσεων και της δουλειάς, ή αντίθετα, η υπερβολική ενασχόληση με τη δουλειά, η έντονη απαισιοδοξία και το διαρκές στρες. Ωστόσο, για τον καθένα οι δυσκολίες εκδηλώνονται με έναν διαφορετικό τρόπο και ο κάθε οργανισμός δίνει το μήνυμα ότι κάτι δεν πάει καλά με το δικό του, μοναδικό τρόπο. Χρειάζεται να πάρουμε χρόνο για να ακούσουμε τον εαυτό μας, να τον εμπιστευτούμε και να κάνουμε το βήμα… από εμάς για εμάς!

Δημητρίου Στεφανία- Σοφία, Ψυχολόγος Α.Π.Θ., Ψυχοθεραπεύτρια Gestalt