Μια από τις μεγαλύτερες παγίδες για την ευτυχία και την προσωπική ανάπτυξη των ανθρώπων, είναι η επίμονα σταθερή σκέψη πως για να τα «βγάζουν πέρα στην ζωή» πρέπει να είναι δυνατοί. Μοιάζει η αδυναμία να είναι συνώνυμη της αποτυχίας και της απογοήτευσης. Από την παιδική ηλικία, ξεκινά ένας αγώνας απόκτησης δύναμης. «Να είμαι τόσο… έξυπνος/η…», «να είμαι τόσο… πετυχημένος/η..», « να είμαι τόσο …καλός/η…», να είμαι τόσο …αξιαγάπητος…», « να είμαι τόσο…περιζήτητος/η…»…. κ.ο.κ. Η στάση αυτή αργά ή γρήγορα οδηγεί στην «ποινικοποίηση» της αδυναμίας και στην καταδίκη της σε ισόβια απόκρυψη ακόμη και από τον ίδιο τον εαυτό. Ο φόβος και η ντροπή μήπως αποκαλυφθεί η αλήθεια, είναι τόσος μεγάλος ώστε δημιουργούνται αυτόματοι αμυντικοί μηχανισμοί προστασίας, που εν τέλει αποπροσανατολίζουν από τον πραγματικό εαυτό και εμποδίζουν την δημιουργία αληθινών σχέσεων εμπιστοσύνης και αγάπης. Δηλαδή όσο κάποιος θρέφει μέσα του την ιδέα ότι δεν είναι «σωστό» να έχει αδυναμίες, τόσο έχει την τάση να τις κρύβει και από τους άλλους και από τον εαυτό και επομένως τόσο να απομακρύνεται από την βαθιά, αληθινή και ανοιχτή γνώση και αποδοχή του εαυτού του. Η πίεση για απόκτηση μιας εικόνας εαυτού με μόνο δυνατά στοιχεία, οδηγεί στην δημιουργία μιας ψευτοεικόνας, δηλαδή οδηγεί στο να είναι κανείς όχι έτσι όπως είναι αλλά έτσι όπως θα ήθελε να είναι. Η μη αποδοχή, η άρνηση και η απόκρυψη των όποιων αδύνατων στοιχείων του εαυτού (είτε από τους άλλους είτε και από τον ίδιο τον εαυτό), εμποδίζει στην αναγνώριση, την αποδοχή και την αγάπη του εαυτού. Μόνο όταν καταφέρει κανείς να αποκτήσει αυτογνωσία και αγάπη για τον εαυτό του μπαίνει στην σημαντική διαδικασία της προσωπική εξέλιξης δηλαδή, στην διαδικασία της απόφασης τι θέλει να κρατήσει και να αποδεχθεί στον εαυτό του και τι θέλει να αλλάξει και να εξελίξει. Όσο κανείς μένει υπεραπασχολημένος με την φροντίδα μιας ψευτοεικόνας (είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα),τόσο απομακρύνεται από την πιθανότητα να γνωρίσει, να αγαπήσει και να φροντίσει την ευτυχία του εαυτού του που αποτελούν βέβαια απαραίτητες προϋποθέσεις για να μπορεί κανείς να προχωρήσει στην ανάπτυξη ανοιχτών σχέσεων κατανόησης, επικοινωνίας και αγάπης. Η Berne Brown (http://www.youtube.com/watch?v=iCvmsMzlF7o) σε δεκαετή έρευνα ποιοτικής ανάλυσης που έκανε, διαπίστωσε χαρακτηριστικά, πως ανάμεσα στους ανθρώπους που καταφέρνουν να αναπτύξουν δεσμούς σχέσεων, που καταφέρουν δηλαδή να συνδεθούν και στους ανθρώπους που δεν καταφέρνουν να συνδεθούν, υπάρχει μία και μόνη σημαντική διαφορά. Η αυτοεικόνα τους, η αίσθηση αυταξίας που έχουν για τον εαυτό τους, δηλαδή το πώς αξιολογούν τον εαυτό τους. Όσοι συνδέονται με άλλους ανθρώπους, βρέθηκε πως αναγνωρίζουν τον εαυτό τους ως έχει, πως έχουν το κουράγιο να μην είναι τέλειοι, πως δεν φοβούνται, δεν ντρέπονται να μιλήσουν και να δείξουν τις αδυναμίες τους και πως δείχνουν συμπόνια και κατανόηση στα λάθη και τις αδυναμίες τόσο τα δικά τους όσο και των άλλων. Πιστεύουν για τον εαυτό τους πως είναι σημαντικοί, ενδιαφέροντες και πως αξίζουν να αγαπηθούν. Τέλος αντιμετωπίζουν την ευαλωτότητα (vulnerability) των ανθρώπων (δηλαδή την ευαισθησία – αδυναμία των ανθρώπων απέναντι στον πόνο, την θλίψη, τον θυμό, την απογοήτευση κ.α που μπορούν να προκληθούν από εκμετάλλευση, εξαπάτηση, απώλεια…) ως το ρίσκο που χρειάζεται να πάρει κανείς για να διεκδικήσει όσα νιώθει, όσα του αξίζουν και όσα αποτελούν την ομορφιά της ζωής. Η στάση αυτή απέναντι στην ευάλωτη ανθρώπινη φύση, τους οδηγεί να επιλέγουν πάντα με θετικότητα και αισιοδοξία. Να επιλέγουν να δοθούν σε μία σχέση ακόμη και όταν δεν υπάρχουν «εγγυήσεις» ότι δεν θα πληγωθούν, να επιλέγουν να προσφέρουν αγάπη, φροντίδα, ενέργεια και ενδιαφέρον ακόμη και όταν δεν είναι σίγουροι ότι θα ανταμειφτούν γι’ αυτό! Η πίστη τους στην αξία του εαυτού τους, η εμπιστοσύνη που νιώθουν στις δυνατότητες τους και η αγάπη που αισθάνονται εσωτερικά για την ύπαρξη τους, αποτελούν ασπίδες προστασίας απέναντι στις αδυναμίες και σ’ οτιδήποτε μπορεί να πλήξει την ευάλωτη φύση τους. Δεν πρόκειται δηλαδή για μια ριψοκίνδυνα, «χαζοχαρούμενη» στάση απέναντι στους κινδύνους αλλά για μια κατασταλαγμένη απόφαση αντιμετώπισης της ζωής με θετικότητα που ξεκινά και καταλήγει εσωτερικά από τον εαυτό για τον εαυτό. Αντίθετα όσοι δεν συνδέονται με άλλους ανθρώπους, βρέθηκε πως ουσιαστικά δεν πιστεύουν στον εαυτό τους, δεν τον αναγνωρίζουν, δεν τον αποδέχονται και δεν τον αγαπούν. Είναι πολύ αυστηροί στην αυτοκριτική αλλά και στην κριτική των άλλων, αδυνατούν να δείξουν συμπόνια και κατανόηση και συνεχώς ασχολούνται με τις αδυναμίες και τις ελλείψεις του εαυτού, προσπαθώντας να τις κρύψουν ή να τις καλύψουν. Όσο πιο πολύ τις κρύβουν τόσο βέβαια μεγαλώνουν. Διακατέχονται από ντροπή και φόβο για «όσα δεν είναι αρκετά καλοί…» και βαθιά μέσα τους δεν πιστεύουν ότι αξίζουν να συνδεθούν, να αγαπηθούν, ακριβώς επειδή οι ίδιοι δεν έχουν καταφέρει να αγαπήσουν τον εαυτό τους. Τέλος αντιμετωπίζουν την αδυναμία των ανθρώπων με φόβο, ανησυχία, καχυποψία και ντροπή. Αυτό τους αποτρέπει από το να εμπιστευτούν, να ρισκάρουν και να συνδεθούν με οτιδήποτε έχει τον κίνδυνο να τους προκαλέσει πόνο, θλίψη και απογοήτευση. Αναζητούνται «εγγυήσεις», «αποδείξεις» που να πιστοποιούν την ύπαρξη μιας όσο το δυνατόν πιο 100% ασφάλειας. Αν μια σχέση δεν τους εγγυάται ασφάλεια αντιμετωπίζεται ως κίνδυνος και άρα κινητοποιούνται λόγω φόβου μηχανισμοί άμυνας, καχυποψίας, ελέγχου, κριτικής και εν τέλει απόρριψης. Μια τέτοια λιγόψυχη αντιμετώπιση του εαυτού και των σχέσεων, αποτελεί ουσιαστικά μια προσφορά αρνητισμού, επίκρισης και φόβου προς την ίδια την ύπαρξη του αγαθού της ζωής. …και όπως είναι ήδη από παλιά γνωστό στην ζωή ό,τι δίνεις… παίρνεις! Μαρία Κυριακίδου, ψυχολόγος.
