Οι περισσότερες λοιμώξεις στην περιοχή κεφαλής και τραχήλου είναι οδοντογενούς αιτιολογίας. Αυτό σημαίνει πως η νέκρωση ενός δοντιού λόγω παραμελημένης βαθιάς βλάβης ή η φλεγμονή του περιοδοντίου αυξάνει το μικροβιακό φορτίο της περιοχής. Δημιουργείται έτσι μια φλεγμονή στους ιστούς του στοματογναθικού συστήματος, η οποία αρχικά μπορεί να έχει την εικόνα εντοπισμένου οδοντικού αποστήματος.
Ο ασθενής συχνά αγνοεί αυτή την κατάσταση ή προσπαθεί να την καταπολεμήσει με αντιφλεγμονώδη. Με την αύξηση όμως του πληθυσμού των μικροβίων παρατηρείται διάχυτη φλεγμονή (κυτταρίτιδα). Ακολούθως και με την αύξηση των αναερόβιων πληθυσμών, αυξάνεται η αποστηματική κοιλότητα και σταδιακά γεμίζει με πύον.
Στο σημείο αυτό οι λοιμώξεις της τραχηλοπροσωπικής χώρας μπορούν να γίνουν επικίνδυνες ακόμα και για τη ζωή του ασθενή, καθώς είναι άμεσα ορατός ο κίνδυνος το απόστημα να «ξεφύγει» προς τις βαθύτερες δομές, απειλώντας τον αεραγωγό και σπανιότερα με κάθοδο στο μεσοθωράκιο. Αυτό συμβαίνει γιατί το μυϊκό σύστημα της περιοχής σχηματίζει διάφορα τρίγωνα διαστήματα, μεταξύ των οποίων καταλείπονται δίοδοι ήσσονος αντίστασης . Με την αύξηση του όγκου του αποστήματος, οι οδοί ήσσονος αντίστασης επιτρέπουν την επέκτασή του σε όλο και περισσότερα διαστήματα, μέχρι τα επικίνδυνα σημεία παρά τον αεραγωγό.
Όταν ένα οδοντογενές απόστημα φτάσει στο ιατρείο του γναθοπροσωπικού χειρουργού θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με σχάση ουλοπαρειακά ή/και εξωστοματικά , στην περιοχή όπου κλυδάζει το πύον και τοποθέτηση παροχετευτικού σωληνίσκου, μετά την αρχική παροχέτευση της πυώδους συλλογής. Πρέπει το ταχύτερο δυνατό να εντοπιστεί το υπαίτιο δόντι και να εξαχθεί άμεσα ή αν είναι δυνατό να πραγματοποιηθεί ενδοδοντική θεραπεία αυτού από ενδοδοντιστή οδοντίατρο. Ο ασθενής τίθεται σε διπλή αντιβιοτική αγωγή ευρέως φάσματος και σε στενή παρακολούθηση. Λόγω του μεγάλου πληθυσμού των αναερόβιων μικροβίων τα αποστήματα χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής.
Οι τραχηλοπροσωπικές λοιμώξεις γίνονται ιδιαίτερα επείγοντα περιστατικά από τη στιγμή που θα επεκταθούν στα τραχηλικά διαστήματα, κάτι που μπορεί να συμβεί τάχιστα. Ο ασθενής μπορεί να παρουσιάσει δυσκαταποσία, αίσθημα πνιγμονής, ακόμα και δυσκαμψία στις κινήσεις της κεφαλής με ή χωρίς πυρετό. Συχνά, υπάρχει αίσθημα κακουχίας και ρίγος. Ο ασθενής αυτός θα χρειαστεί εισαγωγή στην κλινική, επείγουσα αξονική τομογραφία για να απεικονιστεί η επέκταση της λοίμωξης. Θα ακολουθήσει άμεσα χειρουργική αντιμετώπιση για παροχέτευση των πυωδών συλλογών συχνά υπό γενική αναισθησία. Οι ασθενείς με εγκατεστημένες τραχηλοπροσωπικές λοιμώξεις θα χρειαστεί να νοσηλευτούν υπό ενδοφλέβια αγωγή και δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις εκείνες που χρειάζεται νοσηλεία ακόμα και στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας.
Από τα παραπάνω είναι σαφές, πως η παραμέληση των οδοντικών αποστημάτων μπορεί να γίνει ιδιαίτερα επικίνδυνη. Παροτρύνουμε όποιον φοβάται πως εξελίσσεται κάποιο απόστημα να επικοινωνήσει μαζί μας επειγόντως, ώστε να καλύψουμε στο ιατρείο μας την κατάσταση με τη σωστή και άμεση αντιμετώπιση, οποιαδήποτε ώρα και να εμποδίσουμε μία δυσμενή εξέλιξη.