Παθήσεις Σιελογόνων Αδένων
Οι σιελογόνοι αδένες διακρίνονται σε μείζονες και ελάσσονες. Οι μείζονες σιελογόνοι αδένες είναι οι παρωτίδες, οι υπογνάθιοι και οι υπογλώσσιοι σιελογόνοι αδένες, ενώ οι ελάσσονες δεν είναι επώνυμοι και είναι διάσπαρτοι στο κάτω χείλος, την υπερώα και σε άλλα σημεία του στόματος σε μεγάλο αριθμό, αλλά έχουν μικρό μέγεθος. Οι μείζονες σιελογόνοι αδένες παράγουν το μεγαλύτερο μέρος του σάλιου μας.
Η σιαλολιθίαση είναι η συνηθέστερη πάθηση τόσο των παρωτίδων όσο και των άλλων μειζόνων σιελογόνων αδένων. Ο σιαλόλιθος σχηματίζεται στο παρέγχυμα των σιελογόνων αδένων ή στον εκφορητικό τους πόρο. Δημιουργεί έτσι ένα κώλυμα στην έξοδο του σάλιου με αποτέλεσμα να παρατηρείται επώδυνη διόγκωση του σιελογόνου αδένα, ειδικά πριν και κατά τη διάρκεια του φαγητού. Μπορεί να συνυπάρχει έξοδος πύου από το στόμιο του πόρου του αδένα, ειδικά κατά τη μάλαξη του αδένα. Σε κάποιες περιπτώσεις, ο λίθος μπορεί να φτάσει μέχρι το στόμιο του εκφορητικού πόρου και να αφαιρεθεί εύκολα με μία μικρή τοπική διάνοιξη. Στον υπογλώσσιο σιελογόνο αδένα παρατηρείται το χαρακτηριστικό βατράχιο. Συχνά όμως και ειδικά όταν ο λίθος είναι μεγάλος, απαιτείται η εκτομή με ανοιχτή χειρουργική επέμβαση υπό γενική αναισθησία, επέμβαση μέσης βαρύτητας που διενεργείται στις συνεργαζόμενες ιδιωτικές κλινικής με διήμερη νοσηλεία.
Ο τραυματισμός των μικρών σιελογόνων αδένων που βρίσκονται στα χείλη, προκαλεί τη δημιουργία βλεννοκύστεων. Πρόκειται ουσιαστικά για «φουσκίτσες» με σάλιο, που μπορούν να πάρουν αρκετά μεγάλη διάσταση ή να σπάζουν και να επαναδημιουργούνται. Η εκτομή τους είναι μια απλή μικρή επέμβαση.
Διάφοροι όγκοι μπορεί να εμφανίζονται στους σιελογόνους αδένες και κυρίως στην παρωτίδα και τον υπογνάθιο σιελογόνο αδένα. Οι παρωτίδες μας βρίσκονται στα πλάγια του προσώπου μας, μπροστά και γύρω από τα αυτιά μας. Από το εσωτερικό τους περνάει το προσωπικό νεύρο, που είναι υπεύθυνο για τις κινήσεις του προσώπου μας. Οι όγκοι των παρωτίδων είναι καλοήθεις, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις και κακοήθεις. Οι καλοήθεις όγκοι της παρωτίδας αφαιρούνται κατά κύριο λόγο με επιπολής παρωτιδεκτομή, υπό γενική αναισθησία. Αυτό σημαίνει, πως αφαιρείται το επιφανειακό κομμάτι της παρωτίδας με τομή που γίνεται μπροστά και γύρω από το αυτί και κρύβεται επιμελώς στις φυσικές ρυτίδες. Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στη διαφύλαξη του νεύρου, με τη χρήση νευροδιεγέρτη κατά τη διάρκεια της επέμβασης. Στην περίπτωση των κακοήθων όγκων που έχουν διηθήσει το προσωπικό νεύρο, αυτό «θυσιάζεται» διεγχειρητικά.
Η μαγνητική τομογραφία (MRI) σπλαγχνικού κρανίου και τραχήλου είναι η προεγχειρητική απεικόνιση εκλογής και θα δώσει πληροφορίες για τη φύση της βλάβης του σιελογόνου αδένα. Οποιαδήποτε χρόνια διόγκωση μπροστά από το αυτί, στο λαιμό, κάτω από τη γλώσσα ή στον ουρανίσκο (υπερώα) χρήζει διερεύνησης και καλό είναι να μην αγνοείται. Η προσεκτική κλινική εξέταση μαζί με το ιστορικό της εμφάνισης της βλάβης και την απεικόνιση επιτρέπει στον ιατρό να δώσει ένα σαφές σχέδιο θεραπείας. Επί αμφιβολιών περί τη φύση των ογκόμορφων βλαβών μια ανοιχτή ή κλειστή κατευθυνόμενη βιοψία θα ξεκαθαρίσει την εικόνα.
