Τί είναι η Λογοθεραπεία;

Η Λογοθεραπεία είναι η επιστήμη, που ασχολείται με διαταραχές που αφορούν την ομιλία, το λόγο, την επικοινωνία, τη φωνή και τη σίτιση και κατάποση. Απευθύνεται σε παιδιά, εφήβους και ενήλικες και εφαρμόζει μεθόδους εναλλακτικής υποστηρικτικής επικοινωνίας σε άτομα που έχουν σοβαρές δυσκολίες στην επικοινωνία. Τα προγράμματα λογοθεραπείας μπορεί να είναι ατομικά ή ομαδικά και στοχεύουν στην ενίσχυση των επικοινωνιακών δεξιοτήτων και στην κοινωνικοποίηση του ατόμου.

Η αξιολόγηση και τα προγράμματα παρέμβασης και αποκατάστασης αφορούν:

Παιδιά & Εφήβους

  • Καθυστέρηση Λόγου
  • Διαταραχές άρθρωσης και φωνολογικής ανάπτυξης
  • Ειδική Γλωσσική Διαταραχή (S.L.I)
  • Εξελικτικές Αναπτυξιακές Διαταραχές (Διάχυτη Αναπτυξιακή Διαταραχή- Αυτισμός, Νοητική Υστέρηση, Σύνδρομα)
  • Διαταραχές ροής της ομιλίας (Τραυλισμός, Ταχυλαλία)
  • Διαταραχές Σίτισης & Κατάποσης, που οφείλονται σε Αναπτυξιακές Διαταραχές, Σύνδρομα, Εγκεφαλική Παράλυση και Κρανιοπροσωπικές Ανωμαλίες (Σχιστίες)
  • Βαρηκοΐα
  • Κρανιοπροσωπικές Ανωμαλίες (Σχιστίες)

Ενήλικες

  • Διαταραχές Φωνής από Οζίδια, Πολύποδα, Κακή/ Μη Λειτουργική Χρήση Φωνής
  • Διαταραχές ροής της ομιλίας (Τραυλισμός, Ταχυλαλία)
  • Επίκτητες νευρολογικές διαταραχές της επικοινωνίας μετά από Εγκεφαλικό Επεισόδιο
  • Κρανιοεγκεφαλικές Κακώσεις, Άνοια, Νόσος του Parkinson, Σκλήρυνση κατά πλάκας
  • Διαταραχές Σίτισης & Κατάποσης, που οφείλονται σε Επίκτητες Νευρολογικές Διαταραχές
  • Βαρηκοΐα

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΟΥ ΧΡΗΖΟΥΝ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ 

Διαταραχές Λόγου

Οι Διαταραχές Λόγου χωρίζονται σε : α) ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ β) ΣΗΜΑΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ

και γ) ΕΙΔΙΚΗ ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ

Δυσφαγία

Τι είναι η κατάποση;

Η κατάποση είναι ένας περίπλοκος αντανακλαστικός μηχανισμός  και η λειτουργία της επιτελείται μέσω του ομαλού συγχρονισμού διαφόρων σταδίων σε ένα ιδιαίτερα μικρό χρονικό διάστημα. Ο όρος κατάποση αναφέρεται σε ολόκληρη τη διαδικασία από την τοποθέτηση του φαγητού στο στόμα και το πέρασμά του κατά σειρά από το στοματικό, φαρυγγικό και οισοφαγικό στάδιο μέχρι τη στιγμή που το φαγητό μπαίνει μέσα στο στομάχι μέσω του καρδιακού σφιγκτήρα.

Τι είναι η δυσφαγία;

Η δυσφαγία είναι σύμπτωμα μίας ασθένειας και όχι  ασθένεια από μόνη της. Ο πιο κοινός ορισμός της δυσφαγίας  θα μπορούσε να είναι η δυσκολία μεταφοράς του φαγητού από το στόμα στο στομάχι. Για να κατανοήσει όμως κάποιος καλύτερα την έννοια της δυσφαγίας, θα πρέπει ο ορισμό να περιλαμβάνει  και όλες τις συμπεριφορικές, αισθητηριακές και κινητικές πράξεις πριν την κατάποση, συμπεριλαμβανομένης και  της γνωσιακής επίγνωσης της επερχόμενης σίτισης, την οπτική αναγνώριση του φαγητού και όλες τις φυσιολογικές αντιδράσεις στην οσμή και την παρουσία φαγητού όπως αυξανόμενη σιελόρροια.

Ποιος είναι ο ρόλος του λογοθεραπευτή στη δυσφαγία;

Ένα λογοθεραπευτικό πρόγραμμα για την αντιμετώπιση της δυσφαγίας μπορεί, ανάλογα με την περίπτωση και πάντα σε συνεργασία και συντονισμό με την διεπιστημονική ομάδα,  να συμπεριλαμβάνει τις παρακάτω ασκήσεις και στρατηγικές:

  • Ασκήσεις άμεσης θεραπείας, για παράδειγμα αλλαγές στη στάση του σώματος, ασκήσεις κατάποσης
  • Ασκήσεις έμμεσης θεραπείας, όπως ασκήσεις ενδυνάμωσης των μυών που συμμετέχουν στην κατάποση και βελτίωσης του συντονισμού  τους.
  • Ασκήσεις αισθητικότητας, π.χ. ασκήσεις γευστικότητας 
  • Αντισταθμιστικές στρατηγικές, όπως για παράδειγμα αλλαγές στη σύσταση της τροφής 
  • Άλλες στρατηγικές , για παράδειγμα αλλαγές στην ώρα ή στο περιβάλλον του γεύματος.

Τραυλισμός

Τι είναι ο Τραυλισμός; 
Ο τραυλισμός είναι μια δυσκολία στη ροή της ομιλίας. Αποτελεί μία σύνθετη διαταραχή που συνήθως χαρακτηρίζεται από διακοπτόμενη ροή ομιλίας λόγω επαναλαμβανόμενων κολλημάτων, επαναλήψεων ή επιμηκύνσεων ήχων στην αρχή ή τη μέση της λέξης. Συχνά συνοδεύονται από αντανακλαστικές συσπάσεις του προσώπου ή του σώματος και σε ορισμένες περιπτώσεις από απώλεια βλεμματικής επαφής και απώλεια ελέγχου του ρυθμού της αναπνοής. . Στα παιδιά σχολικής ηλικίας και στους ενηλίκους εμφανίζεται με συχνότητα 1% του συνολικού πληθυσμού ενώ το ποσοστό των παιδιών προσχολικής ηλικίας που για κάποιο διάστημα της ζωής τους εμφάνισαν δυσκολίες ροής αγγίζει το 5%. Είναι 3 φορές συχνότερος σε οικογένειες με ανάλογο κληρονομικό ιστορικό και 4 φορές συχνότερος στα αγόρια από ότι στα κορίτσια.

Πώς εμφανίζεται ο τραυλισμός και σε ποια ηλικία; 
Τα πρώτα συμπτώματα εμφανίζονται συνήθως μεταξύ του δεύτερου και του πέμπτου έτους σαν μία δυσχέρεια στη ροή της ομιλίας που χαρακτηρίζεται κυρίως από επαναλήψεις της αρχικής συλλαβής, επαναλήψεις ολόκληρων λέξεων (κυρίως μικρών) ή φράσεων και σπανιότερα από απώλεια ελέγχου του ρυθμού της αναπνοής, μπλοκαρίσματα και συσπάσεις του προσώπου. Η εκκίνηση μπορεί να είναι σταδιακή ή και αιφνίδια. Άλλες φορές σχετίζεται με κάποιο σημαντικό γεγονός στη ζωή του παιδιού και άλλες όχι. 

Πότε ο «τραυλισμός» ενός παιδιού προσχολικής ηλικίας μπορεί να εξελιχθεί σε μια μονιμότερη κατάσταση; 
Σημαντικό ρόλο παίζουν εγγενείς και περιβαλλοντικοί παράγοντες. Η κληρονομική προδιάθεση. Οι γενικότερες δυσκολίες που μπορεί να έχει το παιδί στην ανάπτυξή του. Οι ειδικότερες δυσκολίες που μπορεί να έχει στην εξέλιξη του λόγου και της ομιλίας και η επικοινωνιακή του ικανότητα και αποτελεσματικότητα. Οι απαιτήσεις που θέτει το περιβάλλον του παιδιού σε σχέση με τις ικανότητες που έχει το παιδί με βάση την ανάπτυξή του. Ο τρόπος που λειτουργούν οι σχέσεις μεταξύ των μελών της οικογένειας. Οι αντιδράσεις του άμεσου και ευρύτερου περιβάλλοντος του παιδιού στην εμφάνιση του τραυλισμού. Σημαντικά γεγονότα που συμβαίνουν στη ζωή του παιδιού ή της οικογένειας τη δεδομένη χρονική στιγμή. 
Παρεμβαίνοντας με στόχο τον έλεγχο των ανωτέρω παραγόντων –απαραιτήτως σε συνεργασία με τους γονείς- μπορούμε να βοηθήσουμε στην πρόληψη μιας αρνητικής εξέλιξης στην ομιλία του παιδιού.

Βαρηκοΐα-Κώφωση

Τι είναι η βαρηκοΐα-κώφωση;

Βαρηκοΐα-κώφωση εννοείται η απώλεια ακοής και αναφέρεται σε οποιαδήποτε απώλεια της ακουστικής διάκρισης ήχων. Προέρχεται από κάποια δυσλειτουργία σε οποιοδήποτε σημείο του ακουστικού συστήματος.

Τα άτομα με βαρηκοΐα δεν αντιμετωπίζουν πάντα τις ίδιες δυσκολίες, αφού υπάρχουν διαφορετικοί τύποι βαρηκοΐας, όπως και διαφορετικά ελλείμματα ακοής. Πιο συγκεκριμένα:

Ποιες είναι οι επιπτώσεις της βαρηκοΐας στην εξέλιξη του λόγου και της ομιλίας;

Τα παιδιά με βαρηκοΐα αντιμετωπίζουν σημαντικές δυσκολίες σε όλους τους τομείς του λόγου και της ομιλίας.

Στην ομιλία: Όσον αφορά στην άρθρωση, η συχνότητα και το είδος των αρθρωτικών λαθών παρουσιάζονται αναλογικά με το μέγεθος του βαθμού απώλειας ακοής.  Συχνότερα λάθη κατά την άρθρωση είναι:

  • η αντικατάσταση άηχων συμφώνων,  για παράδειγμα /φ-χ-θ-σ-π-τ-κ/, με άλλα πιο ηχηρά, για παράδειγμα / β-γ-δ-ζ-μπ-ντ-γκ /.
  • η αντικατάστασηένρινων συμφώνων, /μ-ν/, και
  • η αντικατάστασησυμφώνων που παράγονται στο οπίσθιο μέρος της γλώσσας, όπως / κ-γ-χ/, από άλλα που παράγονται στο πρόσθιο μέρος της γλώσσας και είναι πιο εύκολα αντιληπτά στα παιδιά, π.χ. / τ-δ-θ/.

Ποιος είναι ο ρόλος του λογοθεραπευτή στη βαρηκοΐα;

Ο λογοθεραπευτής θα πρέπει να είναι άμεσα συνδεδεμένος με την εκπαίδευση των ατόμων με βαρηκοΐα, διότι όπως ήδη αναφέρθηκε, τα άτομα αυτά καλούνται να αντιμετωπίσουν δυσκολίες σε όλους τους τομείς του λόγου και της ομιλίας. Ο λογοθεραπευτής μέσα από δραστηριότητες, προσαρμοσμένες στο άτομο, μπορεί να δώσει κατάλληλα οπτικά, κινητικά και αντιληπτικά ερεθίσματα για την κατανόηση, τη σωστή χρήση και παραγωγή των ήχων. Η πρώιμη παρέμβαση, είναι πολύ σημαντική ώστε να επιτευχθεί το μέγιστο δυνατό αποτέλεσμα στην ανάπτυξη όλων των γλωσσικών δεξιοτήτων. Προτεραιότητα του λογοθεραπευτή πριν την έναρξη ενός θεραπευτικού προγράμματος θα πρέπει να είναι η ενημέρωση από τον  ακοολόγο που το άτομο παρακολουθείται, για τον τύπο και τον βαθμό ελλείμματος της ακοής.

Το ίδιο σημαντική είναι και η συνεργασία με μια ομάδα ειδικοτήτων όπως, ωτορινολαρυγγολόγου, ψυχολόγου και ειδικού παιδαγωγού.

Αφασίες

Ο λόγος είναι το σημαντικότερο μέσο επικοινωνίας των ανθρώπων. Μέσω αυτού ανταλλάσσουν ιδέες, γνώσεις, απόψεις, συναισθήματα και πληροφορίες.  Ο λόγος χωρίζεται

  1. στον εξωτερικό, που αναφέρεται στην κατανόηση των προφορικών και γραπτών λέξεων και την έκφραση των σκέψεων προφορικά ή γραπτά 
  2. στον εσωτερικό, που αφορά τις σιωπηλές διαδικασίες της σκέψης.

 Για την πραγμάτωσή του πρέπει να συνυπάρχουν αρμονικά η άρθρωση, η αναπνοή, η φώνηση και η αντήχηση.

Ορισμένες φορές ένα ή περισσότερα μέρη του λόγου δε λειτουργούν. Αυτή η κατάσταση ονομάζεται αφασία, που ετυμολογικά προέρχεται από το α (=στερητικό) και το φάσκω (=μιλάω). Επομένως, η αφασία είναι μια επίκτητη διαταραχή του λόγου που προκαλείται από εγκεφαλική βλάβη και μειώνει την ικανότητα ομιλίας κάποιου ή/και την ικανότητα κατανόησης της ομιλίας άλλων ατόμων και τη δυνατότητα σωστής ανάγνωσης ή/και της γραφής, χωρίς να επηρεάζει τη νοημοσύνη του ατόμου.  Η αφασία εμφανίζεται κυρίως σε ηλικιωμένα άτομα, αλλά μπορεί να εμφανιστεί σε οποιονδήποτε ανεξαρτήτως ηλικίας και φύλου.  

Αίτια  

Οι πιο συνηθισμένες αιτίες της αφασίας είναι το εγκεφαλικό επεισόδιο (25-40% του πληθυσμού που υπέστη εγκεφαλικό παρουσίασε αφασικά χαρακτηριστικά), το τραύμα εγκεφάλου ή ο όγκος στον εγκέφαλο.  Ο εγκέφαλός μας προκειμένου να λειτουργήσει σωστά χρειάζεται οξυγόνο και γλυκόζη. Σε περίπτωση εγκεφαλικού ή τραυματισμού του εγκεφάλου η κυκλοφορία του αίματος παρουσιάζει επιπλοκές σε συγκεκριμένες περιοχές, με αποτέλεσμα να νεκρώνονται τα εγκεφαλικά κύτταρα αυτών των περιοχών. Οι διάφορες περιοχές του εγκεφάλου ελέγχουν διαφορετικές λειτουργίες. Η λειτουργία του λόγου ελέγχεται από το αριστερό ημισφαίριο και κάποιος τραυματισμός στο συγκεκριμένο ημισφαίριο προκαλεί τη διαταραχή της αφασίας. 

Είδη αφασίας

Σύμφωνα με τους Adams & Victor οι αφασίες ταξινομούνται στις εξής κατηγορίες: 

  1. ΑφασίαBroca
  2. ΑφασίαWernicke
  3. Ολική (σφαιρική) αφασία
  4. Κατονομαστική αφασία
  5. Αφασία Αγωγής
  6. Υποφλοιώδης Αισθητηριακή
  7. Υποφλοιώδης Κινητική

 Χαρακτηριστικά

  1. Αφασία Broca

 Το βασικότερο χαρακτηριστικό της αφασίας Broca είναι η μείωση της ικανότητας παραγωγής ομιλίας με ταυτόχρονη διατήρηση της ικανότητας κατανόησης των λεγομένων των άλλων ανθρώπων. 

  1. Αφασία Wernicke

Η αφασία Wernicke εντοπίζεται στον κροταφικό λοβό (πάνω από το αυτί) και οφείλεται σε απόφραξη μιας εγκεφαλικής αρτηρίας, σε αιμορραγία μιας εγκεφαλικής περιοχής, σε όγκο, σε απόστημα κ.α. Χαρακτηρίζεται από σημαντική μείωση της ικανότητας κατανόησης. Παρ΄ όλα αυτά μπορούν να αντιληφθούν πότε τους απευθύνεται ο λόγος και να διεξαγάγουν διάλογο. 

  1. Ολική αφασία

Η ολική αφασία οφείλεται σε βλάβη ενός μεγάλου τμήματος του εγκεφάλου που μπορεί να προκύψει από εγκεφαλικό, όγκο, επιληψία κ.α. Στον συγκεκριμένο τύπο αφασίας οι δυσκολίες εντοπίζονται σε πολλά μέρη του λόγου. 

  1. Κατονομαστική αφασία

Η συγκεκριμένη αφασία είναι γνωστή και ως ανομία ή αμνησιακή αφασία. Οι δυσκολίες εμφανίζονται κυρίως στην κατονομασία, καθώς ο ασθενής δυσκολεύεται να βρει τη λέξη που θέλει να χρησιμοποιήσει για να εκφράσει αυτό που θέλει και χρησιμοποιεί πολλές λέξεις περιγράφοντάς το ή δηλώνοντας τη χρήση του (π.χ. “αυτό που τρώμε σούπα” αντί για “κουτάλι”).

  1. Αφασία Αγωγής 

Το κυριότερο αίτιο της αφασίας αγωγής είναι η απόφραξη της μέσης εγκεφαλικής αρτηρίας. Έχει πολλά κοινά σημεία με την αφασία Wernicke. Και εδώ παρατηρούνται παραφασίες στον λόγο των ατόμων, δυσκολία στην ανάγνωση και τη γραφή και μειωμένη ικανότητα επανάληψης. 

  1. Υποφλοιώδης Αισθητηριακή

Οι βασικότερες δυσκολίες της υποφλοιώδους αισθητηριακής αφασίας είναι η μειωμένη ακουστική αλλά και λεκτική αντίληψη. Η αισθητηριακή πληροφορία δε φτάνει στον εγκέφαλο, με αποτέλεσμα τη δυσκολία ανάγνωσης και γραφής, καθώς και τη μειωμένη ικανότητα κατονομασίας και τον κενό λόγο. 

  1. Υποφλοιώδης Κινητική

Πολλές φορές μετά την αποκατάστασης της αφασίας Broca παρατηρείται δυσκολία στην ομιλία και στην ικανότητα διαλόγου. Αυτή η κατάσταση αφορά στην υποφλοιώδη κινητική αφασία. Σε αυτή τη μορφή αφασίας παρατηρείται παραγωγή ήχων, αντί για ολοκληρωμένες λέξεις και διατήρηση της ικανότητας επανάληψης και της κατανόησης.

 Ο ρόλος του Λογοθεραπευτή

Ο ρόλος του λογοθεραπευτή είναι εξίσου σημαντικός στην πρόληψη, δηλαδή κατά την έναρξη της αφασίας, όσο και στην αποκατάσταση. Ο λογοθεραπευτής αξιολογεί και καθορίζει το κατάλληλο θεραπευτικό πρόγραμμα με στόχο την ενίσχυση της επικοινωνίας του ατόμου και την αποκατάσταση των λειτουργιών που έχουν πληγεί. Η διάρκεια της θεραπείας καθορίζεται από τον βαθμό της διαταραχής αλλά και από τις λειτουργίες του λόγου που έχουν παρουσιάσει δυσκολίες. Για την ποκατάσταση είναι πολύ σημαντικό το πρώτο τρίμηνο, μετά το εγκεφαλικό ή οποιοδήποτε γεγονός οδήγησε στην αφασία. Για τη σωστή και έγκαιρη αποκατάσταση συνιστάται η συνεργασία του λογοθεραπευτή με το άτομο που υποφέρει από αφασία και την οικογένειά του.

Συμβουλές για καλύτερη επικοινωνία: 

  • Μιλήστε αργά και με μικρές προτάσεις
  • Βρείτε τον κατάλληλο τόνο της φωνής σας και το κατάλληλο λεξιλόγιο για την ομιλία σας
  • Φροντίστε το περιβάλλον να είναι ήσυχο, οικείο και να μην προκαλείται άγχος στο άτομο με αφασία
  • Μη φωνάζετε κατά τη διάρκεια της συζήτησης
  • Μην κρίνετε το άτομο για την ομιλία του ή την κατανόησή του και προσπαθήστε να μπείτε στη θέση του
  • Κάντε μια ερώτηση κάθε φορά
  • Χρησιμοποιήστε τον γραπτό λόγο, αν υπάρχει δυνατότητα
  • Δώστε του χρόνο για να εκφραστεί
  • Προσπαθήστε να χρησιμοποιήσετε βοηθητικές συσκευές για ενθάρρυνση, όπως ακουστικά ή γυαλιά.

Αναπτυξιακές Διαταραχές Ομιλίας

Οι Αναπτυξιακές Διαταραχές Ομιλίας χωρίζονται σε α) ΑΡΘΡΩΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ β) ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΩΝΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ 

γ) ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΛΕΚΤΙΚΗ ΔΥΣΠΡΑΞΙΑ και δ) ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΔΥΣΑΡΘΡΙΑ …

Γναθοπροσωπικές Δυσμορφίες

Τι είναι οι γναθοπροσωπικές δυσμορφίες;

Ο όρος γναθοπροσωπικές δυσμορφίες αναφέρεται στην ανατομική δυσμορφία του προσώπου και του στόματοςΜία από τις πιο συνήθεις γναθοπροσωπικές δυσμορφίες είναι οι σχιστίες.

Τι είναι οι σχιστίες;

Σχιστίες είναι οι ανατομικές δυσπλασίες / δυσμορφίες όπου διαχωρίζουν κατά μήκος δύο τμήματα μαλακών ή σκληρών ιστών, που θα έπρεπε να είναι μεταξύ τους ενωμένα σε ενιαίο όργανο κατά την εμβρυακή διάπλασή της. Είναι μία από τις πιο συνήθεις γναθοπροσωπικές δυσμορφίες και μπορούν να υπάρχουν σε ένα ή περισσότερα μέρη της στοματο –ρινο – φαρυγγικής κοιλότητας, τα οποία είναι η σκληρή υπερώα, η μαλθακή υπερώα, το άνω χείλος, το κάτω χείλος, η φατνική απόφυση και η μύτη.

Ποιοι είναι οι κυριότεροι τύποι σχιστιών;

Οι κυριότεροι τύποι σχιστιών είναι :

  • Ηχειλεοσχιστία, Ηυπερωοσχιστία, Ηχειλεο – υπερωοσχιστία, Ηυποβλεννογόνεια σχιστία . 

Ποιες είναι οι αναμενόμενες δυσκολίες ομιλίας; 

Οι δυσκολίες που παρουσιάζονται στην  ομιλία  σε ένα παιδί με κρανιοπροσωπικές δυσμορφίες σχετίζονται αρχικά με την εστία της ανατομικής δυσμορφίας και εμφανίζονται κυρίως στα υποσυστήματα της αντήχησης, της άρθρωσης και της φώνησης.

Αντήχηση:

Ο ανεπαρκής έλεγχος του αέρα και η διαταραχή της συνεργασίας της ρινικής και στοματικής κοιλότητας  μπορούν να προκαλέσουν  ποικίλες διαταραχές αντήχησης στη στοματο – ρινο – φαρυγγική κοιλότητα, όπως:

  • υπερρινικότητα, δηλ. υπερβολική ποσότητα αέρα περνά από τη ρινική κοιλότητα
  • υπορρινικότητα, δηλ. μικρή ποσότητα αέρα περνά από τη ρινική κοιλότητα, λόγω κάποιας ρινικής απόφραξης
  • μεικτή ρινικότητα, δηλ. εμφάνιση και υπερρινικότητας και υπορρινικότητας
  • ρινολαλία, δηλ. η έντονη διαφυγή αέρα από τη μύτη, κατά την ομιλία.

Άρθρωση:

Εφόσον υπάρχει διαφυγή του αέρα προς ή από τη ρινική κοιλότητα, είναι αναμενόμενο να επηρεαστεί και η άρθρωση των συμφώνων, που για την παραγωγή τους απαιτούν μεγάλη ενδοστοματική πίεση για τα στιγμιαία (π.χ. «π», «τ»), τα τριβόμενα (π.χ. «φ», «σ») και τα προστριβόμενα (π.χ. «τσ»)  σύμφωνα καθώς και έρρινη αντήχηση για τα έρρινα σύμφωνα («μ», «ν») με αποτέλεσμα την παραγωγή αντισταθμιστικών, αποκλινόντων  φωνολογικών σχημάτων. Επιπλέον, τα παιδιά με υπερωοσχιστία χαρακτηρίζονται από ακατάλληλη θέση της γλώσσας και μειωμένη αισθητηριακή αντίληψη της στοματικής κοιλότητας για την ορθή παραγωγή φωνημάτων.

Φώνηση:

Ενδεχομένως υπάρχουν και προβλήματα φώνησης,  γιατί δημιουργείται  έντονη μυϊκή ένταση στον λάρυγγα  λόγω της προσπάθειας να γίνει η ομιλία καταληπτή και να επιτευχθούν οι κατάλληλες εναλλαγές στο ύψος και στην ένταση της φωνής. Μπορεί να εμφανιστούν συμπτώματα που αφορούν την ποιότητα της φωνής, όπως:

  • Χαμηλή ένταση φωνής στην προσπάθεια απόκρυψης της υπερρινικότητας
  • Αδύναμη ή πεπιεσμένη φωνή.

Εκτός από τα παραπάνω προβλήματα, τα παιδιά με σχιστίες παρουσιάζουν συγχρόνως και άλλες διαταραχές λόγου και ομιλίας, όπως καθυστέρηση στην έναρξη της ομιλίας και καθυστερημένη και αποκλίνουσα φωνολογική μορφοσυντακτική ανάπτυξη με πολλαπλές φωνολογικές αντικαταστάσεις με χρήση «αντισταθμιστικών» φωνημάτων, συνήθως σε οπίσθιες θέσεις.

Ο ρόλος του λογοθεραπευτή:

Για την αποκατάσταση των σχιστιών χρειάζεται η συνεργασία μιας ευρύτερης διεπιστημονικής ομάδας που συμπεριλαμβάνει τις ειδικότητες του ειδικού πλαστικού  χειρούργου, του προσθετολόγου – οδοντιάτρου, του ωτορινολαρυγγολόγου, του λογοθεραπευτή, του ακοολόγου, του ψυχολόγου και του κοινωνικού λειτουργού. Όσον αφορά στην ιατρική αποκατάσταση, απαιτούνται αρχικά  χειρουργικές επεμβάσεις και πριν την ιατρική επέμβαση  αλλά και μετά το πέρας αυτής,  θα πρέπει να γίνει έγκαιρη και έγκυρη αξιολόγηση των δυσκολιών του παιδιού σε συνδυασμό με τη συμβουλευτική γονέων  για εναλλακτικούς τρόπους σίτισης και για την αποκατάσταση τόσο της ομιλίας όσο και του λόγου του παιδιού.

Διαταραχές Φωνής

Τι είναι η φωνή;

Η φωνή είναι αποτέλεσμα αλληλεπίδρασης του αναπνευστικού μας συστήματος, του λάρυγγα και του ηχητικού συστήματος. Κατά τη διάρκεια μιας ολοκληρωμένης αναπνοής, ο αέρας που εκπνέεται από τους πνεύμονες διέρχεται από τις φωνητικές χορδές, οι οποίες με τη σειρά τους πάλλονται και σαν αποτέλεσμα έχουμε τη δημιουργία φωνής.

Τι μπορεί να επηρεάσει την παραγωγή και την ποιότητα της φωνής;

Σημαντικό ρόλο στην αλλαγή της φωνής παίζουν παράγοντες όπως το περιβάλλον στο οποίο το άτομο κάνει χρήση της φωνής, (π.χ. συχνή έκθεση σε χώρους με πολύ θόρυβο όπου απαιτείται ένταση στη φωνή για την πραγματοποίηση συνομιλίας), η υγεία , το συναίσθημα (π.χ. άγχος), η χρήση της φωνής (π.χ. κακή χρήση της φωνής λόγω έντασης στη δουλειά), η  δομή του φωνητικού συστήματος και η φωνητική εξέλιξη του ατόμου.

Ποιες είναι οι διαταραχές της φωνής;

Οι διαταραχές της φωνής διακρίνονται ανάλογα με την αιτιολογία τους σε οργανικές και σελειτουργικές διαταραχές φωνής.

Ποιος είναι ο ρόλος του λογοθεραπευτή στις διαταραχές της φωνής;

Οι λογοθεραπευτές ασχολούνται κυρίως με τις λειτουργικές διαταραχές φωνής. Ο λογοθεραπευτής αναπτύσσει φωνητική θεραπεία, αλλά πριν προχωρήσει σε παρέμβαση για την αποκατάσταση της φωνής θα πρέπει να γνωρίζει το ιατρικό, ψυχολογικό και κοινωνικό ιστορικό του ατόμου, πληροφορίες για τα οποία αντλεί μέσω χορήγησης αντίστοιχων ερωτηματολογίων. Θα πρέπει να προβεί σε μετρήσεις ώστε να αναγνωριστούν οι παράμετροι της φωνής που έχουν επηρεαστεί και για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα στην αποκατάσταση της φωνής του ατόμου να συνεργαστεί με τον κατάλληλο γιατρό για επιπλέον έλεγχο στην περιοχή του λάρυγγα.

Αφού γίνει η απαραίτητη αξιολόγηση και αναγνώριση του είδους της δυσφωνίας του ατόμου, ο λογοθεραπευτής προχωράει στην ανάπτυξη ενός θεραπευτικού προγράμματος που στόχο έχει, μέσω της φωνητικής θεραπείας, να βελτιωθεί η ποιότητα της φωνής για τις κοινωνικές, εκπαιδευτικές και επαγγελματικές ανάγκες του ατόμου.

 

Φωνολογική Κατάκτηση Ήχων

Στον παρακάτω πίνακα καταγράφεται η ηλικία κατάκτησης των
συμφώνων της Νέας Ελληνικής από τα ελληνόπουλα, σύμφωνα με τα
αποτελέσματα του Πανελληνίου Συλλόγου Λογοπεδικών (1995).
Σύμφωνο Ηλικία κατάκτησης
P 2;6 – 3;0
b 2;6 – 3;0
m 2;6 – 3;0
n 3;0 – 3;6
t 2;6 – 3;0
d 3;0 – 3;6
k 2;6 – 3;0
g 2;6 – 3;0
x 3;0 – 3;6
f 3;6 – 4;0
l 3;6 – 4;0
ts 4;6 – 5;0
dz 4;6 – 5;0
s 3;6 – 4;0
z 3;6 – 4;0
r 5;6 – 6;0
v 3;0 – 3;6
ð 4;0 – 4;6
θ 4;0 – 4;6
c 2;6 – 3;0
j 2;6 – 3;0
ç 3;0 – 3;6
ʝ 3;0 – 3;6
ʎ 4;0 – 4;6
ɲ 2;6 – 3;0