Όσα πρέπει να ξέρετε για το ‘’σκουλήκι της καρδιάς’’
Η διροφιλαρίωση ή όπως λέγεται συχνά το ‘’σκουλήκι της καρδιάς’’ είναι μια νόσος του σκύλου και άλλων σαρκοφάγων, που οφείλεται στο παράσιτο Dirofilaria immitis. Το παράσιτο αυτό έχει παγκόσμια εξάπλωση και συναντάται και στη χώρα μας. Η ασθένεια που προκαλεί είναι ιδιαίτερα σοβαρή και αν δεν γίνει έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία είναι συχνά θανατηφόρος.
Πως γίνεται η μόλυνση του σκύλου μας με το παράσιτο αυτό;
Ο σκύλος μολύνεται όταν τσιμπηθεί από μολυσμένο κουνούπι (ενδιάμεσος ξενιστής του παρασίτου). Το κουνούπι παίρνει προνύμφες του παρασίτου( L1) , όταν τσιμπήσει έναν ήδη μολυσμένο σκύλο. Οι προνύμφες αυτές μετά από περίπου 15 μέρες και εφόσον η θερμοκρασία του περιβάλλοντος το επιτρέπει, ωριμάζουν σε L3 προνύμφες, που μπορούν να μολύνουν τον επόμενο σκύλο που θα τσιμπηθεί από αυτό το κουνούπι .
Πως προκαλεί ασθένεια αυτό το παράσιτο στο σκύλο μου;
Οι L3 προνύμφες που μπαίνουν στον σκύλο με το τσίμπημα ταξιδεύουν από τις μυϊκές περιτονίες (σημείο τσιμπήματος) στον τελικό προορισμό τους που είναι οι κλάδοι της πνευμονικής αρτηρίας . Παράλληλα με την πορεία αυτή, που διαρκεί περίπου 9 μήνες, ωριμάζουν και παίρνουν την τελική μορφή του ενήλικου παρασίτου με μήκος από 12-31 cm. Ανάλογα με τον αριθμό των ενήλικων παρασίτων αρχίζουν σιγά σιγά οι αλλοιώσεις οι οποίες αρχικά δεν προκαλούν στο ζώο εμφανή συμπτώματα, αλλά με την πάροδο του χρόνου μπορεί να παρουσιαστούν:
- Θρομβοεμβολές
- Αλλεργική πνευμονίτιδα
- Πνευμονική υπέρταση
- Καρδιακή ανεπάρκεια
- Ηπατική ανεπάρκεια
με όλα τα επακόλουθα που έχουν όλες αυτές οι παθολογικές καταστάσεις.
Ποια είναι τα συμπτώματα της νόσου;
Τα συμπτώματα της νόσου εξαρτώνται από το κλινικό στάδιο που κατατάσσεται το ζώο και τα στάδια αυτά είναι τέσσερα:
1ο στάδιο: ασυμπτωματικά ζώα ή μόνο σποραδικός ξηρός βήχας
2ο στάδιο: μείωση σωματικού βάρους, εύκολη κόπωση, συχνός βήχας ,παθολογικές ενδείξεις από εργαστηριακές εξετάσεις( ακτινογραφίες-αιματολογικές εξετάσεις)
3ο στάδιο: συμπτώματα συμβατά της συμφορητικής καρδιακής ανεπάρκειας( ασκίτης, υποδόρια οιδήματα)
4ο στάδιο: σύνδρομο οπίσθιας κοίλης φλέβας( η ζωή του ζώου βρίσκεται σε άμεσο κίνδυνο και η κατάστασή του χαρακτηρίζεται κρίσιμη)
Πως γίνεται η διάγνωση;
Η διάγνωση γίνεται από τον κτηνίατρο, ο οποίος θα συνδυάσει την κλινική εικόνα του ζώου με ειδικές παρασιτολογικές , απεικονιστικές ,αιματολογικές και βιοχημικές εξετάσεις.
Μπορεί να θεραπευτεί ένας σκύλος με διροφιλαρίωση;
Με την έγκαιρη διάγνωση και την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή μπορεί ο σκύλος να ξεπεράσει τον κίνδυνο και να γίνει καλά. Η πρόγνωση είναι δυσμενής όταν τα παράσιτα είναι πολυάριθμα στο σκύλο(και έχουν εγκατασταθεί και μέσα στους κόλπους και τις κοιλίες της καρδιάς- έτσι εξάλλου προκύπτει και το όνομα της νόσου ‘’σκουλήκι της καρδιάς’’) και είμαστε στο 4ο κλινικό στάδιο της νόσου, εκεί η κατάσταση του ζώου μπορεί να επιδεινωθεί ταχύτατα και να μην προλάβουμε να επέμβουμε. Η θεραπεία της διροφιλάριας είναι χρονοβόρα, δαπανηρή και θέλει μεγάλη προσήλωση του ιδιοκτήτη στις οδηγίες του κτηνιάτρου.
Υπάρχει πρόληψη για τη νόσο αυτή;
Για την διροφιλαρίωση υπάρχει και μάλιστα πολύ αποτελεσματική πρόληψη η οποία πρέπει να ξεκινά από την ηλικία των 2 μηνών. Η πρόληψη περιλαμβάνει:
- Χρήση εντομοαπωθητικών για κουνούπια από τον Απρίλιο μέχρι και τον Νοέμβριο
- Προληπτική χρήση μικροφιλαριοκτόνων φαρμάκων( σε μορφή χαπιού μηνιαίας χορήγησης είτε σε ενέσιμη μορφή άπαξ κάθε έτος)
- Προληπτικός ορολογικός έλεγχος κάθε χρόνο
- Εξάλειψη εστιών αναπαραγωγής κουνουπιών στο περιβάλλον που διαμένει ο σκύλος μας
Μπορεί η διροφιλαρίωση να μεταδοθεί στον άνθρωπο;
Εάν ο άνθρωπος τσιμπηθεί από μολυσμένο κουνούπι, η Dirofilaria immitis θα εισέλθει στον οργανισμό αλλά δε μπορεί να αναπαραχθεί γιατί παραμένει στείρο. Μπορούν ωστόσο να δημιουργηθούν στον πνεύμονα οζίδια, τα οποία αντιμετωπίζονται με ειδική φαρμακευτική αγωγή. Πρακτικώς η μόλυνση ενός ιδιοκτήτη από τον δικό του σκύλου είναι σχεδόν αδύνατη. Ακόμη και αν ο σκύλος μας έχει το παράσιτο και ένα κουνούπι το πάρει από αυτόν θέλει 15 ημέρες περίπου για να ωριμάσει το παράσιτο μέσα στο έντομο .Ένα κουνούπι όμως δε μένει στο ίδιο μέρος για τόσο μεγάλο διάστημα αλλά διανύει τεράστιες αποστάσεις καθημερινά.
Χατζή Μάρθα
Κτηνίατρος ζώων συντροφιάς